Siz baliq oviga chiqqan paytingizda baliqlar hamma narsani yeyishiga ishonch hosil qilgan bo‘lsangiz kerak. Ammo ular qarmoqqa qo‘yilgan hamma narsani ham yeyavermaydi. Shaharlik bolalar baliqni ko‘pincha qarmoq uchiga qistirilgan non ushoqlari yordamida tutishadi. Qishloq bolalari chuvalchanglardan foydalanishadi. Shohbaliq tutuvchilar chivinni davomi…

Ha, yo‘taladi. Baliqlarning yo‘talishi nafas olish tsiklining mo‘tadil holati ekan. Ular ikki xil yo‘taladi. Suvni orqaga oqizib chiqadigan old tomoni “og‘iz majmui” deyiladi. U baliqning pastki jag‘i harakatidan paydo bo‘ladi. Oyqulog‘i pardalari ochilganda oyqulog‘i bo‘shlig‘idan nafas olayotgandagidek asta-sekin emas, balki davomi…

Baliqlar narsalarni hidlab ko‘radi, desak ko‘pchiligingiz hayron qolishingiz mumkin. Boshqa organizmlar singari baliqlar ham burni bilan hidlaydi. Baliqlarning ikki juft burun kavagi bor. Har bir kavak ikkitadan teshikka ega. Biri oldinda, ikkinchisi uning ortida. Boshidagi burun kavaklari baliq turiga qarab davomi…

Bizga go‘zal va chiroyli ko‘rinadigan suv osti dunyosida yorug‘ nur yo‘q, hatto eng toza suvda ham ko‘rinish darajasi unchalik ravshan emas. Shu boisdan baliqlarga uzoq masofalar uchun «ko‘zni ravshanlikka moslash» zarurati yo‘q, baribir hamma narsani yaqindan ko‘rishga to‘g‘ri keladi. Bundan davomi…

Uzoq muddat baliq chuqurlikdan suv sathiga suzib chiqish uchun o‘zining suzgich pufaklarini shishiradi, ana shunda uning tana hajmi kattaradi, siqib chiqariladigan suv o‘z vaznidan ortib ketadi, suzish qonuniyatiga binoan baliq yuqoriga ko‘tariladi, deb hisoblab kelindi. Yuqoriga ko‘tarilishi yoki pastga tushishini davomi…

Odam paydo bo‘lishidan yuz minglab yil ilgari baliqlar okeanlarda suzib yurgan. O‘sha paytlarda u eng mukammal mavjudot bo‘lgan. Shundan beri ular turli yo‘sinlarda rivojlandilar, mavjud baliqlarning ayrim turlarigina ibtidoiy okean baliqlariga sal-pal o‘xshab ketadi. Tabiiyki, baliqlar uzunchoq va oxiriga tomon davomi…

Bizga o‘xshamaydigan mavjudotlarning biznikiga o‘xshash a’zolari borligi va ularning ham bizniki kabi vazifalarni bajarishini ba’zan tasavvur eta olmaymiz. Ko‘plar baliqlar suvda yashasa, sovuq qonli bo‘lsa, demak ularning turli ichki yoki qandaydir sezgi a’zolari bo‘lmasligi kerak, deb faraz qilishadi. Aslida baliqlarning davomi…

Birinchi bor baliqlar okeanlarda suza boshlaganda odamdan nom-nishon ham yo‘q edi. O‘sha paytlar fil yoki boshqa yaxshi rivojlangan tirik mavjudotlar nari tursin, dinozavrlar ham paydo bo‘lmagan edi. Yerdagi eng birinchi umurtqali hayvon baliqdir. Boshqa mavjudotlar kabi baliqlar ham qadim zamonlardan davomi…