16 аср бошларида «реформация» деб ном олган диний инқилоб бошланиб кетди. Оқибатда протестантлар динининг кўплаб шоҳобчалари пайдо бўлди. Ҳар иккала сўз — Реформация ҳам Протестантизм ҳам — моҳиятига кўра бир нарсани — яъни бу диний инқилобларнинг асосий мақсади динда ўзгартиришлар қилишга интилиш эканлигини англатади, дарҳақиқат кейинчалик католиклар черковида бу ўзгартиришлар рўёбга чиқди.

Хўш, бу одамлар нимани ўзгартиришмоқчи ва нима учун ўзгартиришмоқчи эдилар? Бу норозиликларга сабаблардан бири — кўплаб черков аъёнларининг турмуш тарзи эди. Протестантлар, руҳонийлар учун маънавий ҳаётдан кўра моддий турмуш ташвишлари муҳимроқ эканлигини кўриб, билиб турардилар. Булардан ташқари ислоҳотчилар индулгенсияларни, яъни кишиларни гуноҳлари учун жазолашдан озод қилувчи расмий ҳужжатларни сотишга қарши чиққан эдилар. Кўплари эса ибодатхоналарга қарашли катта-катта ер, ҳудудларга ҳасад қилишар эди, қолаверса Реформацияга кўмак берувчи бошқа кучлар ҳам бор эди. Кўпгина кишилар реформатор-ислоҳотчилар қаторига асосан сиёсий ва иқтисодий сабабларга кўра қўшилгандилар. Тобора миллатчилик ўсиб борар, унинг тўлқинларида эса миллий черковларга эга бўлиш истаги ҳам пайдо бўла бошлади.

Яна бир сабаблардан бири шунда эдики, бу даврга келиб бевосита черков ишларидан бошқа масалаларга ҳам аралашаверганлиги сабабли Рим Папасининг ҳукмронлиги ҳам гумон бўлиб қолган эди. Руҳоний ҳазратлар ўртасида ўзаро ҳокимият талашишлар бошланиб кетгач, жуда катта келишмовчилик ва низолар келиб чиқди.

1517 йилда виждонсизларнинг индулгенсия сотишлари шу даражага етдики, оқибатда бу ҳол Авлиё Августин орденига мансуб немис олими Мартин Лютернинг норозилик чиқишига сабаб бўлди. У черковдан ҳайдалди, даҳрий деб эълон қилинди, бироқ у томонидан битилган ақоидлар (доктриналар) кенг омма орасида тарқалиб кетди. 1530  йилда у ўзининг Аугсбург иқрори деб номланган, протестантлик динининг 21-моддасидан иборат асарини эълон қилди. Оқибатда эса католиклар ва лютеранлар батамом бир-бирларидан узилиб кетдилар. Протестант черкови асосланадиган реформаторлик ақидалари турли кўринишларда бошқа давлатларда ҳам кенг тарқалди ва қабул қилинди.