АҚШда каптарларни нима учун қиришган?

Каптарлар тропик ва мўътадил иқлимли барча минтақаларда яшайди. Уларнинг 300 дан зиёд тури мавжуд, аммо уларнинг бир нечтаси Буюк Британияда яшайди.

Уларнинг энг ғаройибларидан бири хабаркаш каптардир. Агар у ўз ихтиёрига қўйиб юборилса, унинг инстинктлари, албатта, туғилган гўшасига етаклаб келади. Бу фазилати ундан турли хабарларни етказишда фойдаланиш имконини беради, одамлар эса унинг бу хизматидан фойдаланаётганига кўп йиллар бўлди.

Айрим Рим императорлари жанг майдонидаги ўз қўшинлари билан алоқа боғлаб туриш учун хабаркаш каптарлардан фойдаланганидан хабарингиз борми? XIX асрда Бағдод султони каптарлар ёрдамида мунтазам почта алоқасини йўлга қўйган! Ҳозирги вақтда улардан кенг фойдаланилмоқда, улардан иккинчи жаҳон уруши даврида ҳам хабар жўнатишда фойдаланилган.

Америкаликлар каптарларнинг пассажир каптарлар деган бир туридан қизиқарли ва қайғули тажрибага эгалар. Қачонлардир бу қушни бутун Шимолий Америкада учратиш мумкин бўлган. Мустамлака даврларида бениҳоя кўп бўлганидан пассажир каптарлар қўнган дарахтлар шохлари оғирлигини кўтаролмай эгилиб қолган. Битта дарахтнинг ўзида мана шу каптарларнинг 100 га яқин уясини санаш мумкин бўлган. Каптарлар галаси кўтарилган пайти осмон қорайиб, қуюн кўтарилгандаги каби товуш чиқарган.

Жуда кўп миқдорда учрайдиган қушларнинг йўқ бўлиб кетишига ақл бовар қилмайди, аммо, афсуски шундай ҳол рўй берган. Қушларни отишган, таёқлаб ўлдиришган, тўрлар билан тутишган ва бозорларга чиқариб сотишган. Уч аср оралиғида тўхтовсиз ов оқибатида улар тобора камайиб борди. Бу қушнинг энг сўнгги вакили 1914 йили Огайо штатининг Цинциннатисида тутқунликда жон узди. Пассажир каптарларнинг узунлиги 40 сантиметр келган, патлари кулранг бўлган.

Узунлиги бир фут келадиган йиғлоқи каптар ўзининг мунгли овози билан ажралиб туради ва зоҳиран қирилиб кетган пассажир каптарга ўхшайди, натижада уларни тез-тез адаштиришади. Айтганча, каптарлар унчалик кўнгилчан қушлардан эмас. Улар жуфтлашиш даврида бир-бирлари билан ғазабини тия олмай, жуда қаттиқ урушади.