Мева ва сабзавотлар ўз номларини қандай олган?

Атрофимиздаги ҳар бир нарсанинг ўз номланиш тарихи бор. Баъзида биз бу номлар қаердан пайдо бўлганини эшитиб, ҳайрон қоламиз. Масалан, «крижовник»нинг инглиз тилидаги маънодоши (gooseberry) ўзбекчага айнан таржима қилинса, «ғознинг меваси» деган маънони билдиради. Аслида, бу меванинг ғозларга ҳеч бир дахли йўқ. Саксонлар даврида goose сўзи «дағал», «қўпол» деган маънони англатган, яъни крижовник тиканли ва дағал бутада ўсади, деган маънони билдиради. Инглиз тилидаги raspberry («хўжағат») сўзи немис тилидаги «йиғмоқ» ёки «бир жойга йиғилган» маъноларини ифодаловчи сўздан келиб чиққан, чунки бу мазали мева кичик меваларнинг йиғиндисидан таркиб топгандир.

Strawberry («қулупнай») сўзи ўсимликдан ҳар томонга шохлаб кетган новдалар маъносини англатади. Straw сўзи «югурувчи, интилувчи» демакдир.

Черника рус тилида ўз рангидан келиб чиқиб шундай номланган. Унинг инглиз тилидаги маънодоши эса пояга осилиб турган меванинг кранга ўхшашидан келиб чиққан. Current («қорағат») ва cherry («олча»)лар ўзлари илк марта ўстирилган жойнинг номидан олинган.

Узум инглиз, итальян, Дания ва француз тилларида «ғужум» деган сўздан келиб чиққан.

Олхўрининг инглизча номи икки қисмдан иборат. Биринчи қисм уни Англияга олиб келган лорд Гейж оти билан, иккинчи қисми эса унинг ғўрликдаги яшил ранги билан боғлиқ. Абрикос («ўрик») лотинча сўз бўлиб, «эрта пишувчи» деганидир. Ўрик навларидан бири бўлган «жавпазак» (форсча) ҳам айнан шу маънони англатади.

Pineapple («ананас») «қарағай олмаси» деганидир, негаки у қарағай ғуддасига ўхшашдир. «Гранат» («анор») юнонча «гранатус» («уруғи кўп») сўзидан келиб чиққан. Инглизча «pomegranate» сўзининг биринчи қисми анор мева эканини англатади.

Каштан ўзи келиб чиққан шаҳарнинг отига қўйилган. Walnut инглизчага саксонлардан ўтган ва «чет эл ёнғоғи» деганидир, чунки у дастлаб Эронда пайдо бўлган. «Испан полизи» деган маънони англатадиган сўздан spinach («исмалоқ») келиб чиққан.