Ўлик денгиз дунёдаги энг ғалати сув ҳавзаларидан биридир. Бундан миллион йиллар муқаддам ундаги сув сатҳи ҳозиргисидан 420 метр баланд бўлган. Бу Ўрта Ер денгизининг сув сатҳидан ҳам юқори кўрсаткичдир. Ўша вақтлар унда ҳаёт бўлган. Аммо буюк қурғоқчилик даврида у ниҳоятда давоми…
Ўлик денгиз Ер юзидаги ўзига хос сув ҳавзасига инсон берган ғалати номлардан биридир. Бу денгизни илк марта юнонлар «ўлик», Қадимги Иудея аҳолиси эса «шўр» деб атаган. Араб муаллифлари уни «бадбўй денгиз» деб тилга олишган. Бу денгизнинг ўзига хос жиҳати нима? давоми…
Океан суви шўр эканини ҳамма яхши билади. Аммо нега материк ичкарисидаги кўллардаги, масалан, Катта Шўркўл суви таркибида туз бор? Бу саволга жавоб бериш учун, аввало, кўллар қандай вужудга келганини ва кейинчалик нима бўлганини билиб олиш керак бўлади. Кўл паст ерларда давоми…
Байкал деярли Осиёнинг марказида, Москва ва Воронеж, Лондон ва Эдинбург кенгликлари ўрталиғида жойлашган. Агар Ер юзида илк яратилган куйи сақланиб қолган жойлар бўлса, бу, аввало, Байкал кўлидир. Байкал Ер шаридаги кўллар ичида марварид донасидай ажралиб туради. У геологик жиҳатдан кўҳналиги, давоми…
Бешта Буюк кўл биргаликда дунёдаги энг катта чучук сув омборини ташкил қилади. Улардан бири дунёдаги энг катта чучук сувли кўлдир. Ундан фақат шўр сувли Каспий денгизи катта. Буюк кўллар бассейни муз даврида музликлардан ҳосил бўлган. Музликлар шимолдан бостириб келган, уларнинг давоми…
Дарёнинг кўл ёки денгизга қуйилиш жойи этак деб аталади. Кенг бир шохобчали этак эса эстуарий деб аталади. Этак турли қум ва лойқа чўкиндилари билан тўсилиб қолади ва дарё оқимини турли шохобчаларга бўлиб ташлайди. Бундай этак дельта деб аталади. Агар дарё давоми…
Ниагара шаршараси Нью-Йорк штатидаги Буффало шаҳридан 25 км узоқликда оқиб ўтадиган Ниагара дарёсида жойлашган. Ниагара дарёси Эри кўлига қуйилади ва тўртта Буюк Кўлни Онтарио кўли билан боғлайди. Дарё йўлининг 58-километри ўрталарида тез оқим бирдан узилади ва баланд қоядан шаршара бўлиб давоми…
Сув оқими денгиз ёки океанга оқиб тушиши давомида ўзига йўл очиб боради. Тоғ дарёси тик ёнбағирларни кесиб ўтаётиб, чуқур дара ҳосил қилади. Водийдан оқиб ўтаётганда, дарёнинг ўзани илон изи сингари эгри-бугри бўлиб қолади. Дарёнинг бурилган жойи меандр деб аталади. Ҳар давоми…
Ер юзида сон-саноқсиз дарёлар бор. Кичик ирмоқлар ва ариқлар ўзаро қўшилиб, катта дарёларни ҳосил қилади. Улар ўз навбатида денгизлар ва океанларга қуйилади. Айримлари, масалан, Амударё, Сирдарё ва Волга дарёлари ички денгизлар ёки кўлларга қуйилади. Бошқа бирлари эса қурғоқчил минтақалардан оқиб давоми…
Агар одамлардан сиз чет тилини ўрганиш зарурми, деб сўрасангиз, уларнинг кўпчилиги “йўқ” деб жавоб беради. Она тилидан бошқа биронта тилни билмасдан бемалол яшаш мумкин, дейдиганлар анча. Улар энг яхши бадиий асарлар аллақачон ўзбек тилига ўгирилган, қолганларини ўқиш учун эса иккинчи давоми…