Сув қандай қилиб илдиз орқали ўсимлик танасига етиб келади? Қандай қилиб ҳазм бўлган овқат ичакдан қон томирларига келиб тушади? Ваҳоланки, на ўсимликлар илдизида ва на ҳайвонлар ичагида бирорта ҳам тешик йўқ. Бундай жараён «осмос» деб аталади. Бир идишда икки хил давоми…
Битта гулга сув қуйиш учун баъзан биргина гулчелак ҳам кифоя қилади. Аммо катта майдонларни суғориш мушкул юмуш. Бунинг учун дастлаб ариқ ва эгатлар қазилади. Тупроқни бундай намлаш усули суғориш (ирригация) деб аталади. Сув чўлларни бўстонга айлантириш қудратига эга. Буни воҳаларда давоми…
Чор атрофда ҳаёт учун ўта зарур, аммо фойдаланиш учун «тутиб олиш» керак бўлган нарса нима эканини биласизми? Бу — азот. Биз нафас олаётган ҳавонинг 4/5 қисми азот газидан таркиб топган. Биз уни қандай ютган бўлсак, шундай чиқарамиз. Ундан кислородни «суюлтириш» давоми…
Ерни унумдор қилиш ва ўсимликлар ўсишини тезлаштириш учун тупроққа сепилган ҳар қандай модда ўғитдир. Ўғитлар нима учун керак? Аслида улар ҳосилдорликни оширади ва ориқ тупроқни бойитади. Пишиб етилаётган ўсимликлар тупроқдаги озуқа моддаларини сўриб олади. Улар шу йўл билан тупроқнинг озуқа давоми…
«Ёввойи ўт» дейилиши билан хаёлимизга, у фойдасиз ўсимлик экан, қабилидаги фикр келади. Аммо табиат нуқтаи назаридан барча ўсимликлар бир хил фойдалидир. Одамлар фақат ўзлари учун аҳамиятли ўсимликларни танлаб олиб, ўстириши, полиз ёки чопилган ерларда ўсадиган бошқа ўсимликларни эса ёввойи ўт давоми…
Кузга бориб, оқ қайин, ольха, шумтол, тоғтерак каби узун дарахтларнинг меваси пишиб етилади. Уларнинг мевалари ҳам гуллари сингари кўзга унчалик ташланмайди. Оқ қайин ва шумтолнинг уруғлари қўшқанотлидир, тоғтеракнинг уруғларида эса ингичка ипаксимон туклар бор. Нима учун узун дарахтларнинг уруғи бу давоми…
Ўсимликларнинг тарқалиш усулларидан бири уруғининг сочилишидир. Паррандалар ўзидан насл қолдириш учун тухумларни очиб чиққанидай, ўсимликлар ҳам уруғ етиштиради. Уруғ ҳосил бўлиши учун ўсимликларнинг гули (тўпгули) чангланган бўлиши керак. Уруғлар пишиб етилгач, дам олиш даврини ҳам ўташи керак бўлади. Даврнинг давомийлиги давоми…
Ним яшил тусдаги ўрмон ёнғоғи баргагини ҳамма кўрган бўлса керак. Аммо баҳор кунларида қарағай, терак ва тол каби дарахтларда ҳам баргаклар осилиб қолади. Одатда, гулнинг купайишга хизмат қиладиган оталик ва оналик каби органлари бўлади. Баргакда эса бутунлай бошқа манзарани кўрамиз. давоми…
Қайси бутага қараманг, у четан, учқат, ёсуман, шумурт ёки наъматак бўладими, ҳаммасининг гули ёрқин, чиройли ва хушбўй бўлади. Бу дарахт ва буталар япроқ ёзгандан сўнг гуллайди. Улар қандай чангланади? Албатта, бу ишда ҳашаротлар ёрдамга келади. Табиат қўйнида яшил япроқлар орасидан давоми…
Эрта баҳорда дарахтларни кузатсангиз, олча, ўрик, шафтоли каби дарахтлар, ҳали япроқлар пайдо бўлмай туриб, гуллаганини кўрасиз. Бу тасодиф эмас. Барча дарахтларнинг ўз ёрдамчилари бор. Гуллар ва бошқа кўпгина майда ўсимликларга чангланишда капалак ва арилар ёрдам беради. Аммо катта дарахтларга бундай давоми…