Mo‘jiza kitob: Bolalar uchun universal entsiklopediya. Uch jildlik (Tuzuvchi N. Nikolayeva. 1998 y.)
«Mo‘jiza kitob» o‘ta noyob nashr hisoblanib, u bolalar uchun chiqarilgan avvalgi entsiklopediyalardan keskin farq qiladi. Kitobdagi barcha materiallar sodda va ommabop tilda ifodalangan bo‘lib, mavzu jihatidan turli bo‘limlarga ajratilgan. Shunisi e’tiborliki, kitobdagi ma’lumotlar muayyan tizim asosida bolaning dunyoni idrok qilish qobiliyatiga, yosh xususiyatlariga muvofiq tarzda tartiblangan. Undan maktabgacha yoshdagi bolalardan tortib o‘rta maktab o‘quvchilarigacha bemalol foydalanishlari mumkin.
Mazkur uch jildlik qomus bolalarning maktab dasturlarini o‘zlashtirishlari hamda o‘z bilimlarini har tomonlama oshirishlari uchun eng samarali omil bo‘lishi shubhasiz.
Olimlar boshqa sayyoralardan hayot izlaganda, avvalo, u yerda suv bormi, degan savolga javob izlashadi. Biz suvsiz hayot bo‘lmasligini yaxshi bilamiz. Suv hidsiz, ta’msiz, rangsiz suyuqlikdir. U barcha mavjudotlar tarkibida, tuproqda va havoda bo‘ladi. Tirik organizmlar faqat suvda erigan ozuqani iste’mol davomi…
Eskimoslar ham tosh va yog‘ochdan uy qurishni o‘rganib olgan bo‘lsa-da, bu shimol xalqi to shu kungacha ayrim hollarda yoki ko‘chish vaqtida qordan uy — iglu yasashini kanda qilmaydi. Igluni tezda qurib bitkazish mumkin va har qanday ob-havo sharoitida unda yashash davomi…
Daryo singari muzlik ham asta-sekin tog‘lardan oqib tusha boshlaydi. U o‘z harakati davomida ko‘plab toshlarni joyidan qo‘zg‘atib, pastga dumalatadi. U bilan birga dumalayotgan toshlar yo silliqlanadi, yo boshqalariga urinib sinadi va ulardan morena (muzliklar bilan birga ko‘chadigan tog‘ jinslari uyumi) davomi…
Fiord (qirg‘oqlari qoyali, tor va chuqur dengiz ko‘rfazi)lar qit’alar qalin muz va qor qatlami bilan qoplangan muz davrida paydo bo‘lgan. Bu muzlar, o‘z navbatida, sekin harakatlanayotgan muz daryolaridan iborat muzliklar yuzaga kelishiga sabab bo‘lgan. Bir necha o‘n metrdan iborat muzliklar davomi…
Kamalak tabiatning eng go‘zal hodisalaridan biridir, odamlar uning qanday hosil bo‘lishi haqida qadim zamonlardan beri bosh qotirib kelishadi. Hatto, qadimgi yunon faylasufi Aristotel — Arastu ham kamalakning sodir bo‘lishi sababini tushuntirib berishga uringan edi. Quyosh nuri yoki oddiy oq nur davomi…
Momaqaldiroq tez-tez sodir bo‘lib turadigan ayrim joylarda har sakkiz yuz momaqaldiroqdan biri bilan qo‘shilib, o‘lchami yong‘oqday keladigan, har besh ming momaqaldiroqdan biri bilan qo‘shilib esa tennis koptogiday keladigan do‘l yog‘adi. Siz o‘zingiz ham do‘l bundan-da boshqa o‘lchamga ega ekanini ham davomi…
«Avliyo Elm olovi» tabiatning yashin bilan bog‘liq qiziq hodisalaridan biridir. Buni anglash uchun chaqmoq chaqqanda nima sodir bo‘lishini esga tushirish kerak bo‘ladi. Hamma gap zarralarning musbat va manfiy turlarga bo‘linishidadir. Zarralarning bu turlari katta kuch bilan bir-biriga tortiladi, ular ajratib davomi…
Bahorgi jalalar, odatda, momaqaldiroq bilan birga keladi. Momaqaldiroq so‘zining o‘zi meteorologik hodisalarning butun bir kompleksini anglatadi. Ulardan hammamiz biladiganlarimiz chaqmoq va guldirakdir. Chaqmoq qo‘shni bulutlar o‘rtasida yoki bulut bilan yer o‘rtasida chaqadigan ulkan elektr uchqunidir. Elektrsizlanish (razryad) vaqtida tor kanaldagi davomi…
Yomg‘ir yog‘ayotgan paytda osmon simobday og‘ir bulutlar bilan qoplangan bo‘ladi. Osmonda to‘p-to‘p bulutlar suzib yurganda, yomg‘ir yog‘masligi ham mumkin. Bulutlar, issiq havo balandlikka ko‘tarilib, suv bug‘lari ma’lum darajada soviganidan so‘ng hosil bo‘ladi. Hech qachon bir-biriga o‘xshash ikkita bulut bo‘lmaydi. Ular davomi…
Tuman, shudring va bulut bir-biriga bevosita aloqadordir. Tuman, shudring yoki bulut sharoitlardan birining o‘zgarishi, masalan, havo oqimlarining bor yoki yo‘qligi natijasida sodir bo‘ladi. Buning sababi nima ekani va ayrim joylarda nega tuman paydo bo‘lishini ko‘rib chiqaylik. Tuman juda mayda, 0,001 davomi…