Mo‘jiza kitob: Bolalar uchun universal entsiklopediya. Uch jildlik (Tuzuvchi N. Nikolayeva. 1998 y.)
«Mo‘jiza kitob» o‘ta noyob nashr hisoblanib, u bolalar uchun chiqarilgan avvalgi entsiklopediyalardan keskin farq qiladi. Kitobdagi barcha materiallar sodda va ommabop tilda ifodalangan bo‘lib, mavzu jihatidan turli bo‘limlarga ajratilgan. Shunisi e’tiborliki, kitobdagi ma’lumotlar muayyan tizim asosida bolaning dunyoni idrok qilish qobiliyatiga, yosh xususiyatlariga muvofiq tarzda tartiblangan. Undan maktabgacha yoshdagi bolalardan tortib o‘rta maktab o‘quvchilarigacha bemalol foydalanishlari mumkin.
Mazkur uch jildlik qomus bolalarning maktab dasturlarini o‘zlashtirishlari hamda o‘z bilimlarini har tomonlama oshirishlari uchun eng samarali omil bo‘lishi shubhasiz.
«Mamont» deganda juda ulkan, bahaybat hayvon ko‘z oldimizga keladi. Qadim-qadim zamonlarda mamont degan hayvonlar yashagan. Mamont filga o‘xshab ketgan va Yer yuzining aksar qismida kun kechirgan, ammo bizning kunlarga qadar yetib kelmagan. Filning qadimiy namunasi bo‘lgan «mamont»ning kattaligi taxminan hozirgi davomi…
Okeanlar ko‘p jihatdan hali-hanuz jumboqligicha qolmoqda. Biz ularning yoshini ham bilmaymiz. Yer taraqqiyotining dastlabki bosqichlarida okeanlar hali paydo bo‘lmagani ham ehtimoldan xoli emas. Inson okeanlar tubini tadqiq qilmoqda. Okeanlar tubi 3 600 metr chuqurlikkacha yumshoq loyqasimon cho‘kindilar bilan qoplangan. Ular davomi…
Dengiz yulduzi ajoyib dengiz jonivorlarining biridir. Dengiz tipratikanlari, dengiz bodringlari va goloturiyalar uning g‘ayritabiiy qarindoshlaridir. Bu jonivorning 6000 ming atrofida qarindoshi bo‘lib, ularni «ignatanlilar» deyishadi. Dengiz yulduzi va uning qarindoshlarining yaxshi rivojlangan asab va ovqat hazm qiladigan sistemasi bor. Bu davomi…
Qora dengiz basseyni bir necha o‘n million yillar muqaddam Qrim, Kavkaz va Anatoliya (hozirgi Turkiya hududida)dagi Pontiy tog‘ tizmalari o‘rtasidagi yer yuzasining turtib chiqishi natijasida hosil bo‘lgan. Bu bo‘rtik joy Yer hobig‘ining doimiy, to shu kungacha davom etayotgan harakatidan paydo davomi…
Xitoyliklar uchun nilufar musaffolik va olijanoblik ramzidir. Balchiq va loyqa suvda o‘sgani bilan u hech qachon bulg‘anmaydi. Og‘ir qismatga tan bermagan, yomonlik oldida tiz cho‘kmagan, o‘ziga gard yuqtirmagan odamlarni nilufarga qiyoslashadi. Nilufar sokin hovuzlarda, iyul-avgust oylarining eng issiq kunlari gullaydi. davomi…
O‘lim chohiga yaqinlashib qolgan chayonning o‘lim azobidan tezroq qutulishi uchun o‘z-o‘ziga nish sanchgani to‘g‘risidagi afsona ko‘p xalqlarga ma’lum. Tadqiqotlar ko‘rsatishicha, bu xayoliy mubolag‘a emas, balki hamma tirik organizmlarga xos tabiiy muhofaza reaktsiyasi ekan. Mashhur frantsuz entomologi Jan Anri Fabr chayonlar davomi…
Ko‘llar dengizlardan olisda joylashgan, Yer yuzasidagi botiqliklarni to‘ldirgan suv havzalaridir. Bu botiqliklar basseynlar deb ataladi. Ko‘llar suvning past joylarga oqib, to‘planishi natijasida hosil bo‘ladi. Ko‘llar suvining asosiy qismini yomg‘ir va erigan qor suvlari tashkil etadi. Suv basseynga jilg‘alar, katta-kichik daryolarning davomi…
Yumshoqtan va zirhli hayvonlar mollyuskalar deb ataladi. Zirhli mollyuskalarning juda ko‘p turi mavjud. Ba’zi mollyuskalarning zirhi bir-biriga tutash ikki chig‘anoqdan tarkib topgan. Bu toifa mollyuskalar qo‘shtabaqalilar deyiladi. Bu toifaga tanovul qilsa bo‘ladigan dengiz mollyuskalari (trazinka, venerka), ustritsalar, grebenlar, qo‘shtabaqali mollyuskalar davomi…
Sharshara yuksaklikdan pastga oqib tushadigan suv oqimidir. Agar suv hajmi oz bo‘lsa, sharshara «kaskad», ko‘p bo‘lsa, «katarakt» deb ataladi. Ayrim sharsharalar yuz metrlab balandlikdan yaxlit va ensiz oqim bo‘lib pastga tushadi. Boshqalari esa kamardan oshib o‘tadigan suvning mo‘lligi va enliligi davomi…
Taxminan 4000 yil burun xitoylik allaqanday baliqchi ochligini ustritsa yeb qondirmoqqa jur’at etadi. U bir nechta chig‘anoqni ochadi, ayni baliqchi qahraboni birinchi bo‘lib topgan odam bo‘lsa ajab emas. Durlar ham ustritsa chig‘anog‘i ichki tomonini qoplab turgan sadaf singari bir xil davomi…