Mo‘jiza kitob: Bolalar uchun universal entsiklopediya. Uch jildlik (Tuzuvchi N. Nikolayeva. 1998 y.)
«Mo‘jiza kitob» o‘ta noyob nashr hisoblanib, u bolalar uchun chiqarilgan avvalgi entsiklopediyalardan keskin farq qiladi. Kitobdagi barcha materiallar sodda va ommabop tilda ifodalangan bo‘lib, mavzu jihatidan turli bo‘limlarga ajratilgan. Shunisi e’tiborliki, kitobdagi ma’lumotlar muayyan tizim asosida bolaning dunyoni idrok qilish qobiliyatiga, yosh xususiyatlariga muvofiq tarzda tartiblangan. Undan maktabgacha yoshdagi bolalardan tortib o‘rta maktab o‘quvchilarigacha bemalol foydalanishlari mumkin.
Mazkur uch jildlik qomus bolalarning maktab dasturlarini o‘zlashtirishlari hamda o‘z bilimlarini har tomonlama oshirishlari uchun eng samarali omil bo‘lishi shubhasiz.
Sholi eng ko‘hna va ko‘p tarqalgan oziq-ovqat mahsulotlaridan biridir. U Yer yuzasining bepoyon hududlarida o‘stiriladi. Sholi dastlab bundan ko‘p ming yillar oldin Janubiy Hindistonda paydo bo‘lgan. 5 ming yil muqaddam u yerdan Sharqqa, Xitoyga tarqalgan. Bu ekin Shimoliy Amerikada XVII davomi…
Oilangizda parhez saqlaydigan kishi bormi? Agar bo‘lsa, u qaysidir ovqatni yemasdan: «Uning kraxmali ko‘p, menga to‘g‘ri kelmaydi», deganini eshitganmisiz? Mabodo, uyda o‘smirlar bo‘lsa, ular «yaxshiroq o‘sish uchun» ko‘proq kraxmal tanovul qilishadi. Kim nima deyishidan qat’i nazar, kraxmal dunyodagi eng muhim davomi…
O‘simliklar o‘zini zararkunandalardan himoya qila oladimi? Ayrimlari himoya qilishi mumkin ekan. Amerikaning tropik o‘rmonlarida dunyodagi eng g‘aroyib o‘simliklardan biri moviy passiflora — ehtiros guli o‘sadi. Uning gullari katta-katta va g‘alati tuzilishga ega. Bu o‘simlikning suratlari Yangi Dunyodan Yevropaga 1610 yili davomi…
Barcha tirik organizmlar nafas oladi. Ular kislorodni yutadi va uning yordamida energiya ishlab chiqaradi, so‘ngra inson uchun ham, boshqa tirik mavjudotlar uchun ham zararli bo‘lgan karbonat angidrid gazini chiqaradi. Shuning uchun ham biz biror xonani shamollatmay, uzoq o‘tirib qolsak, havo davomi…
Bir talay o‘simliklar (lolalar, gulsafsarlar va boshqa tur piyozlar) piyozboshdan o‘sadilar. Piyozbosh deganda yer ostidagi kalta poyli tag shox tushuniladi. Undan qish sovuqlaridan so‘ng o‘simlikning yaxshi o‘sishi uchun zarur bo‘lgan oziq moddalarni qishga to‘plashda foydalanishadi. O‘simlik gullab bo‘lishi bilan u davomi…
Sahro nima? Sahro hayotning faqat ayrim turlari yashashi mumkin bo‘lgan mintaqadir. Hech bir sahroda nam yetishmaydi. Demak, u yerdagi mavjud hayot turlari suvsizlikka moslashishi kerak bo‘ladi. U yerda qancha ko‘p va necha turdagi o‘simlik o‘sishi yog‘ingarchilik miqdoriga bog‘liq. Yog‘ingarchilik mo‘l davomi…
Biz girdobni odamlarni, kemalarni suv qa’riga tortib ketib, falokat va o‘limlarga sababchi bo‘luvchi aylanayotgan ulkan suv massasi sifatida tasavvur qilamiz. Aslida girdoblar xavfli bo‘lsa ham, biror narsani tortib ketish yoki yutib yuborish qudratiga ega emas. Dastlab girdobning o‘zi nima ekanini davomi…
Qadim zamonlarda qahrabo sehrli kuchga ega, deb hisoblangan. Qadimgi yunonlar va rimliklar qahraboni odamni jodu va kasalliklardan muhofaza qiladi, deb ishonganlar va shu sababdan taqib yurganlar. Qahraboga bunday sirli kuch nisbat berilishining sabablari bor, u elektr zaryadi hosil qiladi. Agar davomi…
Agar siz chelakdagi suvga qarab puflaydigan bo‘lsangiz, uning yuzasida to‘lqin hosil bo‘ladi. Dengizdagi to‘lqinlarni esa shamol qo‘zg‘aydi. Osoyishta va shamolsiz kunlar ham dengiz yuzasidagi to‘lqinlarni ko‘rgan bo‘lsangiz kerak. To‘lqin hamisha uzoqdan kelib, qirg‘oqqa uriladi. Okean shamoli qirg‘oqdan olis joylarda esadi davomi…
Oftob hammayoqni jizg‘anak qilib kuydirayotgan pallada muzday va sersuv tarvuzdan ham lazzatliroq nima bo‘lishi mumkin? Inson bu mevani ming yillardan beri suyib iste’mol qilib keladi. Tarvuz dastlab Afrikada paydo bo‘lgan va keyinchalik iqlimi va tuprog‘i to‘g‘ri keladigan barcha mintaqalarga tarqalib davomi…