Юмшоқтан ва зирҳли ҳайвонлар моллюскалар деб аталади. Зирҳли моллюскаларнинг жуда кўп тури мавжуд. Баъзи моллюскаларнинг зирҳи бир-бирига туташ икки чиғаноқдан таркиб топган. Бу тоифа моллюскалар қўштабақалилар дейилади. Бу тоифага тановул қилса бўладиган денгиз моллюскалари (тразинька, венерка), устрицалар, гребенлар, қўштабақали моллюскалар давоми…
Тахминан 4000 йил бурун хитойлик аллақандай балиқчи очлигини устрица еб қондирмоққа журъат этади. У бир нечта чиғаноқни очади, айни балиқчи қаҳрабони биринчи бўлиб топган одам бўлса ажаб эмас. Дурлар ҳам устрица чиғаноғи ички томонини қоплаб турган садаф сингари бир хил давоми…
Тирик организмларни муҳофаза этадиган ўранчиқ турларининг қанчалигини тасаввур эта оласизми? Ёнғоқ пўчоғи, тухум пўчоғи, тошбақа ва денгиз чиғаноғи зирҳи, шиллиққуртлар чиғаноғи ва ҳоказо. Чиғаноқ — тирик органни қоплаб турувчи мустаҳкам қатлам. У ё унинг эгаси ёки ота-онаси томонидан қилинади. Чиғаноқ давоми…
Агар ўз чиғаноғида ётган, очилиб қолган устрицага қарасангиз, бу жониворнинг жуда кўп функцияларни бажаришига ишонишингиз қийин. Келинг, устрицани диққат билан ўрганайлик ва унинг ҳаётига разм солайлик. Атроф муҳитга боғлиқ равишда шакли, катта-кичиклиги ва чиғаноғи билан фарқланадиган устрицаларнинг 100 дан ошиқ давоми…
Бирор марта қовурилган тароқчалардан овқат тановул этганмисиз? Тақсимчангиздаги майда чорсиларга қараб, буларни нега сувда кўрмаган эканман, деб ҳайрон қолган бўлсангиз керак? Чорси тўғралган гўшт тарзида учрайдиган бу жонивор нима ўзи? Ҳақиқатан ҳам «тароқча» номи билан сотиладиган ҳамда сиз ейдиган тароқча давоми…
Бирор гал Атлантика океани соҳилларида, сувнинг пасайиш пайти сайр қилишингизга тўғри келса, ажойиб манзаранинг гувоҳи бўлишингиз мумкин. Саёз жойларда минглаб қора чиғаноқлар ётади. Уларни мидиялар дейишади. Мидиялар кўп жиҳатдан қўштабақали моллюскаларга ўхшайди. Аммо уларнинг ажралиб турадиган бир хусусияти бор: улар давоми…