Mo‘jiza kitob: Bolalar uchun universal entsiklopediya. Uch jildlik (Tuzuvchi N. Nikolayeva. 1998 y.)
«Mo‘jiza kitob» o‘ta noyob nashr hisoblanib, u bolalar uchun chiqarilgan avvalgi entsiklopediyalardan keskin farq qiladi. Kitobdagi barcha materiallar sodda va ommabop tilda ifodalangan bo‘lib, mavzu jihatidan turli bo‘limlarga ajratilgan. Shunisi e’tiborliki, kitobdagi ma’lumotlar muayyan tizim asosida bolaning dunyoni idrok qilish qobiliyatiga, yosh xususiyatlariga muvofiq tarzda tartiblangan. Undan maktabgacha yoshdagi bolalardan tortib o‘rta maktab o‘quvchilarigacha bemalol foydalanishlari mumkin.
Mazkur uch jildlik qomus bolalarning maktab dasturlarini o‘zlashtirishlari hamda o‘z bilimlarini har tomonlama oshirishlari uchun eng samarali omil bo‘lishi shubhasiz.
Karam juda ko‘hna o‘simlikdir, undan ovqatga ishlatiladigan ko‘pgina o‘simliklar kelib chiqqan, ular orasida siz karamga aloqadorligini tasavvur ham qila olmaydiganlari bor. Bundan bir necha ming yillar muqaddam Yevropaning dengiz sohillarida behuda o‘sib o‘tgan bir o‘simlik bo‘lgan. Uning tusi yorqin sariq, davomi…
Kartoshka Rossiyaga XVIII asrning boshlarida olib kelingan. Pyotr I Gollandiyadalik vaqtida kartoshkadan tayyorlangan taomni yeb ko‘radi va yoqib qolgach, Rossiyaga o‘stirish uchun bir qop tuganak yuboradi. Kartoshka yangi joyga tezda moslashib ketadi, ammo uning ko‘payishiga rus dehkonlarining bu ajnabiy ekindan davomi…
Atrofimizdagi har bir narsaning o‘z nomlanish tarixi bor. Ba’zida biz bu nomlar qayerdan paydo bo‘lganini eshitib, hayron qolamiz. Masalan, «krijovnik»ning ingliz tilidagi ma’nodoshi (gooseberry) o‘zbekchaga aynan tarjima qilinsa, «g‘ozning mevasi» degan ma’noni bildiradi. Aslida, bu mevaning g‘ozlarga hech bir daxli davomi…
Tropiklarda ob-havo hamisha juda issiq, Quyosh esa deyarli tikka, bosh ustida bo‘ladi. Jazirama kunlar suv nihoyatda ko‘p bug‘langani sababli namlik yil bo‘yi o‘ta yuqoridir. Yuksak harorat va yuqori namlik yuzlab turdagi o‘simliklarning qalin o‘sishiga yordam beradi. Eng baland o‘simlikning bo‘yi davomi…
Sizga tapioka pudingi (tapioka yormasiga suzma va turli xil mevalar solib pishirilgan taom) yoqadimi? Unga qarab turib, nimadan va qanday tayyorlanganini bilolmay hayron qolasiz. Tapioka iqlimi issiq mamlakatlarda keng tarqalgan katta bir butaning ildizidan olinadi. Buta «manioka» yoki inglizcha «kassava», davomi…
Qadimgi yunonlar va rimliklar asparagusni tansiq taom sifatida qadrlashgan. Shunga qaramasdan, u hozirgi kunda Yevropaning ko‘pgina mamlakatlari, O‘rta Yer dengizi sohillari va boshqa qumloq yerlarda yovvoyi holda o‘sishi ajablanarlidir. U Rossiyaning cho‘l mintaqalarida juda ko‘p tarqalgan va o‘tlab yurgan mollarga davomi…
Iso payg‘ambarning tavalludi nishonlanadigan kunlar Yevropa va AQShdagi millionlab uylarga omela osib qo‘yiladi. Mavjud urf-odatga ko‘ra, omelaning ostida turgan qizni erkak kishi o‘pishi ham mumkin. Qizig‘i shundaki, omeladan bayram va tantanali marosimlarda foydalanish tarixi qadim zamonlarga borib taqaladi. Rimliklar Britaniya davomi…
Erdan nihol unib chiqadi. So‘ngra u yaproq yozadi. Yangi yaproqlar o‘sib chiqishi bilan eskilari qurib qoladi va palma tanasini hosil qiladi. Har bir yaproq meva tugadi. Zaytun palmasi urug‘lari (yong‘og‘i), eti va yadrosidan palma yog‘i olinadi. Xurmo va kokos palmasidan davomi…
Tropiklardagi daryolarning loyqa cho‘kib qolgan sohillarida doimiy yashil mangro daraxti chakalaklari bor. Ularning suvga tushirilgan ildizlari tanani yerdan bir necha metr yuqorida tutib turadi. Ko‘rib, haqiqiy yog‘ochoyoqlar ekan, deyishingiz mumkin. Ular nam loyqa tuproqda, shuningdek, loyqa yig‘ilib qolgan dengiz sayozliklarida davomi…
Anjir dunyodagi eng ajoyib mevalardan biridir. Inson uni azal-azaldan ardoqlab keladi. Anjir bir zamonlar Misr fir’avnlari dasturxoniga tortilgan tansiq taom bo‘lgan, keyinchalik esa och-nahor kun kechirgan qullarning birdan-bir ozig‘iga aylanib qolgan. Anjir oziq-ovqatgina emas, sharbatidan spirt, sharob, gazmollarni bo‘yaydigan bo‘yoq davomi…