Mo‘jiza kitob: Bolalar uchun universal entsiklopediya. Uch jildlik (Tuzuvchi N. Nikolayeva. 1998 y.)
«Mo‘jiza kitob» o‘ta noyob nashr hisoblanib, u bolalar uchun chiqarilgan avvalgi entsiklopediyalardan keskin farq qiladi. Kitobdagi barcha materiallar sodda va ommabop tilda ifodalangan bo‘lib, mavzu jihatidan turli bo‘limlarga ajratilgan. Shunisi e’tiborliki, kitobdagi ma’lumotlar muayyan tizim asosida bolaning dunyoni idrok qilish qobiliyatiga, yosh xususiyatlariga muvofiq tarzda tartiblangan. Undan maktabgacha yoshdagi bolalardan tortib o‘rta maktab o‘quvchilarigacha bemalol foydalanishlari mumkin.
Mazkur uch jildlik qomus bolalarning maktab dasturlarini o‘zlashtirishlari hamda o‘z bilimlarini har tomonlama oshirishlari uchun eng samarali omil bo‘lishi shubhasiz.
Ne ajabki, biz umuman gulligini bilmasdan qaysidir o‘simlikning «gulidan» zavqlanamiz! Bordiyu biz o‘simlikdagi yorqin rangli o‘simtani gul deb hisoblasak, unda katta xato qilgan bo‘lamiz. Masalan, bahorda ochiladigan qizilgulning «gultoji» hech qachon gultoj emas. Boshqa tomondan olganda, maysa uchidagi soqolli popuk davomi…
Shimol o‘lkalarida, botqoqliklarda, torf va mox bosgan maydonlarda muxolovkaga yaqin urug‘dosh — rosyanka o‘sadi. Uning asosiy maqsadi — o‘ljasini yelimlab qo‘yish. Rosyanka sirtdan muxolovkaga o‘xshaydi, ammo uning tikanlari yo‘q, och-qizil tukchalarida yopishqoq suyuq tomchilari yaltirab turadi. Chanqog‘ini bostirmoqchi bo‘lgan hasharotlarni davomi…
Bu sira o‘simliklar orasida Amerika sarratseni anchagina mashhurdir. Kanadada keng tarqalgan bu o‘simlikni askar krujkasi, shayton botinkasi, ovchi burg‘usi, kuvacha o‘simlik deb ham atashadi. Uning keyingi nomi juda mos tushgan, chunki yalang‘och poyasi atrofida katta bo‘lib ochiladigan qizil gul rostakamiga davomi…
Haqiqiy qalampir ilmiy nomi Piper Nigrum o‘simlikdan olinadi. Ammo garmdorining boshqa ko‘pgina turlari turli oilalarga mansub o‘simliklardan olinadi. Masalan, qizil qo‘zoqli qalampir bor. Ular qo‘zoqlilar turiga mansub. Shuningdek, kayen va tabasko garmdorilari ham mavjud. Garmdorining yana bir turi pimiyentosni yog‘da davomi…
Tabiatda turli-tuman o‘t o‘simliklar bor. Shuning uchun ularning aksariyati tibbiyotda va atir-upa ishlab chiqarishda qo‘llanayotganidan ajablanmasa ham bo‘ladi. O‘t-o‘lanlar keng qo‘llaniladigan yana bir soha kulinariyadir. Hammaga ma’lumki, qiyomiga yetmay pishirilgan taomni ham turli xil ziravorlarni qo‘shish bilan tansiq ne’matga aylantirib davomi…
Tamaki iqlimi mo‘tadil issiq mamlakatlarda yaxshi o‘sadi. U bizning sharoitda ham o‘sadi. Tamaki yaproqlari katta va yumaloq bo‘ladi. Undan chekiladigan modda olish uchun dastlab quritiladi, so‘ngra bir joyga xirmon qilib yig‘iladi. U shu yo‘l bilan achitiladi. Natijada yaproqlari malla va davomi…
Tamaki o‘simlikning bo‘yi 1 — 2 metrgacha boradi. Yaproqlarining bo‘yi 0,5 — 1 metrga yetadi. Ular uzun va yumshoq tukchalar bilan qoplangan. Tuklarning tarkibida smolali sharbat bor. Bu o‘simlikni o‘stirish usullari ko‘p, ammo ularning har biri alohida g‘amxo‘rlik talab etadi. davomi…
Kolumb Karib dengizidagi orollar kashf etilganidan bir necha yil o‘tib, Yevropaga ma’lum bo‘lmagan bir o‘simlik, shuningdek, Kuba aholisining undan foydalanish usuli to‘g‘risida bir yozuv bitib qoldirdi. Hindular uni mais deb atashgan va ishlov berish yo‘llarini puxta egallashgan. Ularning mehnatsevarligi va davomi…
Ko‘pchiligimiz qishloq joyda yashamaganimiz uchun ham donli ekinlarga ishlov berish uchun zarur bo‘lgan tajriba va bilimlarga ega emasmiz. Ayrim kishilar dehhon donni yerga sepgach, omadi kelib, ob-havo ham turib bersa bas, mo‘l hosil olinaveradi, deb hisoblaydi. Bugungi kunda donli ekinlarning davomi…
Garchi donli o‘simliklar turi unchalik ko‘p bo‘lmasa-da, ular insoniyat uchun qimmatli oziq-ovqat mahsulotidir. Ular don deb ataladigan urug‘i tarkibida inson uchun bebaho oziq-ovqat mahsuloti — kraxmal bor. Ayrim o‘tlarning urug‘lari qadim zamonlardan beri inson va jonivorlar uchun oziq vazifasini o‘tab davomi…