Mo‘jiza kitob: Bolalar uchun universal entsiklopediya. Uch jildlik (Tuzuvchi N. Nikolayeva. 1998 y.)
«Mo‘jiza kitob» o‘ta noyob nashr hisoblanib, u bolalar uchun chiqarilgan avvalgi entsiklopediyalardan keskin farq qiladi. Kitobdagi barcha materiallar sodda va ommabop tilda ifodalangan bo‘lib, mavzu jihatidan turli bo‘limlarga ajratilgan. Shunisi e’tiborliki, kitobdagi ma’lumotlar muayyan tizim asosida bolaning dunyoni idrok qilish qobiliyatiga, yosh xususiyatlariga muvofiq tarzda tartiblangan. Undan maktabgacha yoshdagi bolalardan tortib o‘rta maktab o‘quvchilarigacha bemalol foydalanishlari mumkin.
Mazkur uch jildlik qomus bolalarning maktab dasturlarini o‘zlashtirishlari hamda o‘z bilimlarini har tomonlama oshirishlari uchun eng samarali omil bo‘lishi shubhasiz.
Dunyoda qichitqi o‘tlarning bir necha xili mavjud, biroq ularning aksariyatida qichitadigan tuklar yo‘q. Shunga qaramay, ko‘pchiligimiz, jillaqursa bir marta bu o‘simlikka qo‘limizni tekkizib, achishtirib olganmiz. Achishtiradigan xillari orasida eng ko‘p tarqalgani xashaki qichitqi o‘t va Rim qichitqi o‘tidir. Ayniqsa Rim davomi…
«Hech qaysi biri, — deb javob beramiz ko‘pchiligimiz. — O‘tning bo‘yi bir metrga yetishi mumkin». Malay yarim orolida bo‘yi 33 metrga yetadigan bambuk o‘sadi. Bu daraxt emas, haqiqiy o‘t. Olimlarga u «o‘tlar podshohi» nomi bilan tanish. Malay bambugi eng tez davomi…
Inson dalada ingichka poyasi sap-sariq, g‘oyat nafis, havorang moviy guli bo‘lmaganda, bu mayda o‘simlikning yonidan beparvo o‘tib ketishi mumkin edi. Inson mana shu gul tufayli gazlama to‘kishni kashf etgan. Bu o‘simlikning nomi zig‘irdir. Bundan to‘qqiz ming yil burun inson birinchi davomi…
Frantsiyada qadimdan binafsha guli qirollar hokimiyatining ramzi bo‘lib kelgan. Uch bargli binafsha VI asrda franklar davlatining birinchi qirollik sulolasi — Merovinglar sulolasi muhrida aks etgan. Bu bizgacha yetib kelgan ma’lumotning eng qadimgisi. Qirol Anri I skipetri (qirol saltanatining hassasi)ga ham davomi…
Yoz kunlari butazorda o‘tirib, atrofga diqqat bilan nazar tashlasangiz ko‘p g‘aroyib voqealar shohidi bo‘lasiz. Ana, yirik pashsha vizillay-vizillay bir aylanib, gul tomon oshiqdi. Uni zig‘irak deyish rasm bo‘lgan, asl to‘liq nomi esa zig‘irak og‘izdir. Tukli ari zig‘irak yoniga uchib kelib, davomi…
Har qanday bog‘cha yoki maysazorga ko‘rk beradigan kapalakgulni kim bilmaydi deysiz! Shunga qaramay uning yana bir oti bor: farangi binafsha! Bu ko‘p yillik, kichkina o‘simlikning bo‘yi 10 — 40 santimetr bo‘lib, pahmoq, g‘oyat go‘zal binafsha, sariq, oq tusdagi gultojbarglari mavjud. davomi…
Bu o‘simlikning ilmiy nomi «agava»dir, sabur deyilishi esa xatodir! Ko‘plar uni yuz yoshga kirganda gullaydi, deb hisoblashadi. Asl gap shundaki, uning gullashi har bir saburning o‘ziga xos xususiyatlari va u o‘sayotgan shart-sharoitga bog‘liqdir. Juda issiq mamlakatlarda sabur bir necha yilda davomi…
Eng mayda gulli o‘simlik tomirsiz volfiya sanaladi. Bu o‘simlikning eni bir millimetrdan oshadigani ham ahyon-ahyon uchraydi. Baqato‘nlar oilasiga mansub volfiyaning tomiri yo‘q, u hovuzlardagi suv yuzini kofe quyqumiga o‘xshash jigarrang yupqa pardasi bilan to‘sib, kun kechiradi. Volfiyaning yaproqlari ham bo‘lmaydi. davomi…
Gullar, albatta, ko‘zlarini yummaydi, mushaklari charchamaydi, ammo ular ham biz kabi dam olishi zarur. Ular ham tunda uxlashadi. Kun bo‘yi quyosh nurlaridan oziq olib, o‘sadi. Quyosh bo‘lmasa, tunda o‘simliklarda hech qanday jarayon yuz bermaydi. Ular «ishlamaydi» va kunni kutib uxlaydi.
Har bir tirik organizm o‘zini takror yaratadi. Gullarda bu jarayon quyidagicha kechadi. Har bir gul to‘rt asosiy qismdan iborat. Avvalo, bu kosachabargdan tashkil topgan yashil tashqi gulkosadir. Kosachabargning ichida gultoj bo‘ladi. Gultojning ichida esa urug‘ni tarkib toptiradigan a’zolar joylashadi. Gulning davomi…