Mo‘jiza kitob: Bolalar uchun universal entsiklopediya. Uch jildlik (Tuzuvchi N. Nikolayeva. 1998 y.)
«Mo‘jiza kitob» o‘ta noyob nashr hisoblanib, u bolalar uchun chiqarilgan avvalgi entsiklopediyalardan keskin farq qiladi. Kitobdagi barcha materiallar sodda va ommabop tilda ifodalangan bo‘lib, mavzu jihatidan turli bo‘limlarga ajratilgan. Shunisi e’tiborliki, kitobdagi ma’lumotlar muayyan tizim asosida bolaning dunyoni idrok qilish qobiliyatiga, yosh xususiyatlariga muvofiq tarzda tartiblangan. Undan maktabgacha yoshdagi bolalardan tortib o‘rta maktab o‘quvchilarigacha bemalol foydalanishlari mumkin.
Mazkur uch jildlik qomus bolalarning maktab dasturlarini o‘zlashtirishlari hamda o‘z bilimlarini har tomonlama oshirishlari uchun eng samarali omil bo‘lishi shubhasiz.
Balki bulutning hayvon ekaniga ishonmassiz! U hayvonot olamining eng g‘aroyib vakillaridan biri bo‘lib, hayvondan ko‘ra o‘simlikka ko‘proq o‘xshab ketadi. Bulutlarning besh mingdan oshiq turi mavjud. Ular har xil, yashil, malla, sariq, qizil va pushti rangdan tortib oq ranggacha bo‘lishi mumkin. davomi…
Tabiatda eng ko‘p tarqalgan meduzalardan biri oy meduzalardir. Uning kosaga o‘xshash tanasida uzun, sutrang shokila osilib turadi. Katta meduzalarning ustida pushti yoki to‘q sariq rangli, to‘rt uchli yo‘ng‘ichqa bargi shaklidagi lappagi bor. Bu to‘rtta uch takror yaratish a’zolaridir. Nar meduzalarda davomi…
So‘nggi vaqtlarga qadar qaynoq suvda hamma narsa hatto issiqqa eng chidamli bakteriyalar ham o‘ladi, deb hisoblab kelinardi, lekin tabiat bu ishonchni chipakka chiqarib tashladi. Tinch okeani chuqurliklarida Selsiy bo‘yicha harorat darajasi 250 darajadan 400 darajagacha bulgan issiq suvlar topildi: buni davomi…
Er yuzida o‘z hayoti davomida bo‘rni ushlab ko‘rmagan odam topilmasa kerak. Sayyoramizdagi millionlab maktab o‘quvchilari bo‘r bilan doskaga yozishadi. Agar bo‘r bo‘lmaganda, o‘qituvchi nima qilardi? Bo‘r dastlab hayvon bo‘lganini bilasizmi? Okeanlar ichida ko‘zga tashlanmas o‘simlik va hayvonlarning juda ko‘p turlari davomi…
Marjon dunyodagi eng g‘aroyib va g‘alati narsalardan biridir! Avvalo shuni aytish lozimki, qadim zamonlardan buyon qizil marjonlar qimmatbaho toshlar bilan bir narxda baholanib kelinadi. Shuning barobarida marjon bilan bog‘liq juda ko‘p irim-chirimlar ham g‘oyat qiziqarli. Rimliklar xavf-xatarni yo‘latmaydi, deb marjon davomi…
O‘simlikka o‘xshash hayvonlar suvda, issiq tropik dengizlarda yashaydi. Siz ularni akvariumlarda ko‘rishingiz mumkin. Bu hayvonlarning nomi sizni chalkashtirib yuboradi, shu bois ularni odatda o‘simliklar deb atashadi. Bular suv anemonlari (ayiqtovon gullilar oilasiga mansub), suv binafshalari va suv kartoshkagullaridir. Ularning hammasi davomi…
«Plankton» so‘zi yunoncha bo‘lib, «darbadar», «suvda qalqib yuruvchi» degan ma’nolarni anglatadi. Plankton — bu milliardlab jimitday tirik organizmlardan tarkib topgan, suvda suzib yuruvchi tirik massa. Bunday organizmlarning ayrimlari, masalan, zarraday yashil o‘simliklar hamisha planktonligicha qoladi. Boshqa jonivorlar, masalan, baliqlar, omarlar davomi…
Agar siz hovuz suvining bir tomchisini mikroskopda kuzatishda davom etsangiz, cho‘ziq shakldagi, bir uchi qayrilgan, ikkinchi uchi kambarroq, tuflichaga o‘xshab ketadigan zarraday vujudni ko‘rasiz. Ishonish qiyin, ammo bu vujud hayvon sifatida tasniflanadi, chunki u boshqa hayvonlar kabi o‘ziga ovqat topib davomi…
Amyobaning ham hayvon hisoblanishidan xabaringiz bormi? Bu dildiroq bir hujayrali moddani faqat mikroskop ostida ko‘rish mumkin. Amyobalarning asosiy turlari chuchuk suvli daryolar va hovuzlarda yashaydi. Biroq amyobalarning ayrim turlari sho‘rsuv hovuzlar tubida, zax yerlar va ovqatlarda ham kun kechiradi. Amyobalar davomi…
Agar hovuz suvidan bir tomchi olib, mikroskop tagiga qo‘ysangiz, unda millionlab mavjudot suzib yurganini ko‘rishingiz mumkin! Bular protozoa — sodda bir hujayrali tirik organizmlardir. Protozoalar suvda va zax yerlarda hayot kechiradi. Bir hujayralilar jonivorning hayot kechirishiga zarur bo‘lgan funktsiyalarni bajargani davomi…