Мўъжиза китоб: Болалар учун универсал энциклопедия. Уч жилдлик (Тузувчи Н. Николаева. 1998 й.)
«Мўъжиза китоб» ўта ноёб нашр ҳисобланиб, у болалар учун чиқарилган аввалги энциклопедиялардан кескин фарқ қилади. Китобдаги барча материаллар содда ва оммабоп тилда ифодаланган бўлиб, мавзу жиҳатидан турли бўлимларга ажратилган. Шуниси эътиборлики, китобдаги маълумотлар муайян тизим асосида боланинг дунёни идрок қилиш қобилиятига, ёш хусусиятларига мувофиқ тарзда тартибланган. Ундан мактабгача ёшдаги болалардан тортиб ўрта мактаб ўқувчиларигача бемалол фойдаланишлари мумкин.
Мазкур уч жилдлик қомус болаларнинг мактаб дастурларини ўзлаштиришлари ҳамда ўз билимларини ҳар томонлама оширишлари учун энг самарали омил бўлиши шубҳасиз.
Дунёда қичитқи ўтларнинг бир неча хили мавжуд, бироқ уларнинг аксариятида қичитадиган туклар йўқ. Шунга қарамай, кўпчилигимиз, жиллақурса бир марта бу ўсимликка қўлимизни теккизиб, ачиштириб олганмиз. Ачиштирадиган хиллари орасида энг кўп тарқалгани хашаки қичитқи ўт ва Рим қичитқи ўтидир. Айниқса Рим давоми…
«Ҳеч қайси бири, — деб жавоб берамиз кўпчилигимиз. — Ўтнинг бўйи бир метрга етиши мумкин». Малай ярим оролида бўйи 33 метрга етадиган бамбук ўсади. Бу дарахт эмас, ҳақиқий ўт. Олимларга у «ўтлар подшоҳи» номи билан таниш. Малай бамбуги энг тез давоми…
Инсон далада ингичка пояси сап-сариқ, ғоят нафис, ҳаворанг мовий гули бўлмаганда, бу майда ўсимликнинг ёнидан бепарво ўтиб кетиши мумкин эди. Инсон мана шу гул туфайли газлама тўкишни кашф этган. Бу ўсимликнинг номи зиғирдир. Бундан тўққиз минг йил бурун инсон биринчи давоми…
Францияда қадимдан бинафша гули қироллар ҳокимиятининг рамзи бўлиб келган. Уч баргли бинафша VI асрда франклар давлатининг биринчи қироллик сулоласи — Меровинглар сулоласи муҳрида акс этган. Бу бизгача етиб келган маълумотнинг энг қадимгиси. Қирол Анри I скипетри (қирол салтанатининг ҳассаси)га ҳам давоми…
Ёз кунлари бутазорда ўтириб, атрофга диққат билан назар ташласангиз кўп ғаройиб воқеалар шоҳиди бўласиз. Ана, йирик пашша визиллай-визиллай бир айланиб, гул томон ошиқди. Уни зиғирак дейиш расм бўлган, асл тўлиқ номи эса зиғирак оғиздир. Тукли ари зиғирак ёнига учиб келиб, давоми…
Ҳар қандай боғча ёки майсазорга кўрк берадиган капалакгулни ким билмайди дейсиз! Шунга қарамай унинг яна бир оти бор: фаранги бинафша! Бу кўп йиллик, кичкина ўсимликнинг бўйи 10 — 40 сантиметр бўлиб, паҳмоқ, ғоят гўзал бинафша, сариқ, оқ тусдаги гултожбарглари мавжуд. давоми…
Бу ўсимликнинг илмий номи «агава»дир, сабур дейилиши эса хатодир! Кўплар уни юз ёшга кирганда гуллайди, деб ҳисоблашади. Асл гап шундаки, унинг гуллаши ҳар бир сабурнинг ўзига хос хусусиятлари ва у ўсаётган шарт-шароитга боғлиқдир. Жуда иссиқ мамлакатларда сабур бир неча йилда давоми…
Энг майда гулли ўсимлик томирсиз вольфия саналади. Бу ўсимликнинг эни бир миллиметрдан ошадигани ҳам аҳён-аҳён учрайди. Бақатўнлар оиласига мансуб вольфиянинг томири йўқ, у ҳовузлардаги сув юзини кофе қуйқумига ўхшаш жигарранг юпқа пардаси билан тўсиб, кун кечиради. Вольфиянинг япроқлари ҳам бўлмайди. давоми…
Гуллар, албатта, кўзларини юммайди, мушаклари чарчамайди, аммо улар ҳам биз каби дам олиши зарур. Улар ҳам тунда ухлашади. Кун бўйи қуёш нурларидан озиқ олиб, ўсади. Қуёш бўлмаса, тунда ўсимликларда ҳеч қандай жараён юз бермайди. Улар «ишламайди» ва кунни кутиб ухлайди.
Ҳар бир тирик организм ўзини такрор яратади. Гулларда бу жараён қуйидагича кечади. Ҳар бир гул тўрт асосий қисмдан иборат. Аввало, бу косачабаргдан ташкил топган яшил ташқи гулкосадир. Косачабаргнинг ичида гултож бўлади. Гултожнинг ичида эса уруғни таркиб топтирадиган аъзолар жойлашади. Гулнинг давоми…