Mo‘jiza kitob: Bolalar uchun universal entsiklopediya. Uch jildlik (Tuzuvchi N. Nikolayeva. 1998 y.)
«Mo‘jiza kitob» o‘ta noyob nashr hisoblanib, u bolalar uchun chiqarilgan avvalgi entsiklopediyalardan keskin farq qiladi. Kitobdagi barcha materiallar sodda va ommabop tilda ifodalangan bo‘lib, mavzu jihatidan turli bo‘limlarga ajratilgan. Shunisi e’tiborliki, kitobdagi ma’lumotlar muayyan tizim asosida bolaning dunyoni idrok qilish qobiliyatiga, yosh xususiyatlariga muvofiq tarzda tartiblangan. Undan maktabgacha yoshdagi bolalardan tortib o‘rta maktab o‘quvchilarigacha bemalol foydalanishlari mumkin.
Mazkur uch jildlik qomus bolalarning maktab dasturlarini o‘zlashtirishlari hamda o‘z bilimlarini har tomonlama oshirishlari uchun eng samarali omil bo‘lishi shubhasiz.
Bu savolga javob berish oson emas, sababi, bu haqda hech kim o‘ylab ko‘rmagan. Odatda yirik jonivorlar: bo‘rilar, sherlar, yo‘lbarslar ko‘p ovqat yeydi, deb o‘ylashadi. Eng mechkay hayvon ninachidir. O‘simliklar ustida taralla-bedod qilib yuruvchi zohiran bu chiroyli mavjudotning biror payt ovqatlanayotganini davomi…
Siz chumolilarni faqat osmono‘par tog‘lar cho‘qqisida uchratmaysiz. Chumolilarning ham mingdan ziyod turi borligi tasavvurimizga sig‘maydi. Keling, endi chumolilarning ovqatga shinavandaligi xususida gaplashamiz. O‘roqchi chumoli allaqaysi bir o‘simlikning urug‘ini teradi va uyasiga tashib keladi. Bu yerda urug‘ saralanadi va ozuqa sifatida davomi…
Biz Injilda saranchalar odamlarga hujum qilgani va katta talofat yetkazgani haqidagi satrlarni o‘qishimiz mumkin. Tabiiyki, o‘sha vaqtlarda bu hol toshqin, qurg‘oqchilik va epidemiya kabi Xudoning jazosi hisoblangan. Saranchalar hujumi boshqa davrlarda, boshqa mamlakatlarda ham yuz bergan. Qo‘shma Shtatlar g‘arbida 1874—1876 davomi…
Xonqizilar oilasiga mansub beg‘araz qo‘ng‘izlarning uch mingdan oshiq turi mavjud. Qora xolli, qanotchalari to‘q qizil bu qo‘ng‘izlarni tanish mushkul emas. Yozda ularni istagan joyda: dalada ham, o‘rmonu shaharlarda ham uchratish mumkin. Qishni ular har xil: biri ignabarg daraxtlar orasida, boshqalari davomi…
Yaltiroq qo‘ng‘izlarning shu’lasidan hayratga tushmagan odam topilarmikin? Kichkina tirik chiroqchalar mayin shu’la sochayotgan payti bolakaylar ularni tutib, shisha idishga solish yoki qulida ushlab turishga g‘oyat ishtiyoqmanddirlar. Yaltiroq qo‘ng‘izlarning sirli shu’lasi nafaqat sizni, balki olimlarni ham hayratga solib kelmoqda. Bu hodisa davomi…
Olimlar hasharotlarning bir-biri bilan hid yordamida gaplashishini anchadan buyon taxmin qilishardi. Biroq feromonni kashf etish nemis biokimyogari Adolf Butenandtga nasib etdi. O‘ttiz yil oldin u feromon — to‘rt milligramm og‘irlikdagi qimmatbaho yog‘li suyuqlik ajratib olishga erishdi va bu moddaning kimyoviy davomi…
Krablar (yoki omarlar)ni birinchi bo‘lib yegan odam kimligidan qat’i nazar yo juda jasur, yo juda och bo‘lgan yoki unisi ham, bunisi ham birgalikda bo‘lgan. Agar siz krablarni ko‘rmagan bo‘lmasangiz, uni yeyish mumkinligini tasavvur ham etolmaysiz. Krablar dunyoga shu qadar keng davomi…
Tirik organizmlarni muhofaza etadigan o‘ranchiq turlarining qanchaligini tasavvur eta olasizmi? Yong‘oq po‘chog‘i, tuxum po‘chog‘i, toshbaqa va dengiz chig‘anog‘i zirhi, shilliqqurtlar chig‘anog‘i va hokazo. Chig‘anoq — tirik organni qoplab turuvchi mustahkam qatlam. U yo uning egasi yoki ota-onasi tomonidan qilinadi. Chig‘anoq davomi…
Dunyoda o‘rgimchaklar uchramaydigan joyni topish amrimahol. Ularni dengiz sathida ham, Everest tog‘larida ham, o‘rmonu maysazorlarda, botqoqliklarda, sahroyu yerosti tuynuklarida ham ko‘rish mumkin. Ko‘p odamlar o‘rgimchaklardan cho‘chishadi, darvoqe, o‘rgimchaklarning ba’zi turlari chindan ham zaharli. Ikki turidan boshqa hamma o‘rgimchaklarda zaharli bezlar davomi…
Jahon madaniyati tarixida bu qadar ko‘p afsona va rivoyatlar yuzaga kelishiga sabab bo‘lgan boshqa bir nomni topish mushkul bo‘lsa kerak. Yozuvchilar, shoirlar va rassomlar bu ayolning romantik hamda bir qadar sirli siymosini yaratganlar. Bosh rolni Elizabet Teylor o‘ynagan mashhur film davomi…