Мўъжиза китоб: Болалар учун универсал энциклопедия. Уч жилдлик (Тузувчи Н. Николаева. 1998 й.)
«Мўъжиза китоб» ўта ноёб нашр ҳисобланиб, у болалар учун чиқарилган аввалги энциклопедиялардан кескин фарқ қилади. Китобдаги барча материаллар содда ва оммабоп тилда ифодаланган бўлиб, мавзу жиҳатидан турли бўлимларга ажратилган. Шуниси эътиборлики, китобдаги маълумотлар муайян тизим асосида боланинг дунёни идрок қилиш қобилиятига, ёш хусусиятларига мувофиқ тарзда тартибланган. Ундан мактабгача ёшдаги болалардан тортиб ўрта мактаб ўқувчиларигача бемалол фойдаланишлари мумкин.
Мазкур уч жилдлик қомус болаларнинг мактаб дастурларини ўзлаштиришлари ҳамда ўз билимларини ҳар томонлама оширишлари учун энг самарали омил бўлиши шубҳасиз.
Бу саволга жавоб бериш осон эмас, сабаби, бу ҳақда ҳеч ким ўйлаб кўрмаган. Одатда йирик жониворлар: бўрилар, шерлар, йўлбарслар кўп овқат ейди, деб ўйлашади. Энг мечкай ҳайвон ниначидир. Ўсимликлар устида таралла-бедод қилиб юрувчи зоҳиран бу чиройли мавжудотнинг бирор пайт овқатланаётганини давоми…
Сиз чумолиларни фақат осмонўпар тоғлар чўққисида учратмайсиз. Чумолиларнинг ҳам мингдан зиёд тури борлиги тасаввуримизга сиғмайди. Келинг, энди чумолиларнинг овқатга шинавандалиги хусусида гаплашамиз. Ўроқчи чумоли аллақайси бир ўсимликнинг уруғини теради ва уясига ташиб келади. Бу ерда уруғ сараланади ва озуқа сифатида давоми…
Биз Инжилда саранчалар одамларга ҳужум қилгани ва катта талофат етказгани ҳақидаги сатрларни ўқишимиз мумкин. Табиийки, ўша вақтларда бу ҳол тошқин, қурғоқчилик ва эпидемия каби Худонинг жазоси ҳисобланган. Саранчалар ҳужуми бошқа даврларда, бошқа мамлакатларда ҳам юз берган. Қўшма Штатлар ғарбида 1874—1876 давоми…
Хонқизилар оиласига мансуб беғараз қўнғизларнинг уч мингдан ошиқ тури мавжуд. Қора холли, қанотчалари тўқ қизил бу қўнғизларни таниш мушкул эмас. Ёзда уларни истаган жойда: далада ҳам, ўрмону шаҳарларда ҳам учратиш мумкин. Қишни улар ҳар хил: бири игнабарг дарахтлар орасида, бошқалари давоми…
Ялтироқ қўнғизларнинг шуъласидан ҳайратга тушмаган одам топилармикин? Кичкина тирик чироқчалар майин шуъла сочаётган пайти болакайлар уларни тутиб, шиша идишга солиш ёки қулида ушлаб туришга ғоят иштиёқманддирлар. Ялтироқ қўнғизларнинг сирли шуъласи нафақат сизни, балки олимларни ҳам ҳайратга солиб келмоқда. Бу ҳодиса давоми…
Олимлар ҳашаротларнинг бир-бири билан ҳид ёрдамида гаплашишини анчадан буён тахмин қилишарди. Бироқ феромонни кашф этиш немис биокимёгари Адольф Бутенандтга насиб этди. Ўттиз йил олдин у феромон — тўрт миллиграмм оғирликдаги қимматбаҳо ёғли суюқлик ажратиб олишга эришди ва бу модданинг кимёвий давоми…
Краблар (ёки омарлар)ни биринчи бўлиб еган одам кимлигидан қатъи назар ё жуда жасур, ё жуда оч бўлган ёки униси ҳам, буниси ҳам биргаликда бўлган. Агар сиз крабларни кўрмаган бўлмасангиз, уни ейиш мумкинлигини тасаввур ҳам этолмайсиз. Краблар дунёга шу қадар кенг давоми…
Тирик организмларни муҳофаза этадиган ўранчиқ турларининг қанчалигини тасаввур эта оласизми? Ёнғоқ пўчоғи, тухум пўчоғи, тошбақа ва денгиз чиғаноғи зирҳи, шиллиққуртлар чиғаноғи ва ҳоказо. Чиғаноқ — тирик органни қоплаб турувчи мустаҳкам қатлам. У ё унинг эгаси ёки ота-онаси томонидан қилинади. Чиғаноқ давоми…
Дунёда ўргимчаклар учрамайдиган жойни топиш амримаҳол. Уларни денгиз сатҳида ҳам, Эверест тоғларида ҳам, ўрмону майсазорларда, ботқоқликларда, саҳрою ерости туйнукларида ҳам кўриш мумкин. Кўп одамлар ўргимчаклардан чўчишади, дарвоқе, ўргимчакларнинг баъзи турлари чиндан ҳам заҳарли. Икки туридан бошқа ҳамма ўргимчакларда заҳарли безлар давоми…
Жаҳон маданияти тарихида бу қадар кўп афсона ва ривоятлар юзага келишига сабаб бўлган бошқа бир номни топиш мушкул бўлса керак. Ёзувчилар, шоирлар ва рассомлар бу аёлнинг романтик ҳамда бир қадар сирли сиймосини яратганлар. Бош ролни Элизабет Тейлор ўйнаган машҳур филм давоми…