Mo‘jiza kitob: Bolalar uchun universal entsiklopediya. Uch jildlik (Tuzuvchi N. Nikolayeva. 1998 y.)
«Mo‘jiza kitob» o‘ta noyob nashr hisoblanib, u bolalar uchun chiqarilgan avvalgi entsiklopediyalardan keskin farq qiladi. Kitobdagi barcha materiallar sodda va ommabop tilda ifodalangan bo‘lib, mavzu jihatidan turli bo‘limlarga ajratilgan. Shunisi e’tiborliki, kitobdagi ma’lumotlar muayyan tizim asosida bolaning dunyoni idrok qilish qobiliyatiga, yosh xususiyatlariga muvofiq tarzda tartiblangan. Undan maktabgacha yoshdagi bolalardan tortib o‘rta maktab o‘quvchilarigacha bemalol foydalanishlari mumkin.
Mazkur uch jildlik qomus bolalarning maktab dasturlarini o‘zlashtirishlari hamda o‘z bilimlarini har tomonlama oshirishlari uchun eng samarali omil bo‘lishi shubhasiz.
Ilonlarning 2000 dan oshiq turi bor. Bu jonivorlar odamlarda g‘oyat salbiy tuyg‘ular uyg‘otganki, natijada ular haqida juda ko‘p xato fikrlar yuzaga kelgan. Gohida ulkan, 18—21 metr keladigan qo‘rqinchlilari ham bor deb gapirishadi. To‘g‘risini aytganda, ilonlar hech qachon bu qadar uzun davomi…
Barcha kaltakesaklar qatori buqalamunning ham turmush tarzi kam harakatlidir. U o‘lja: hasharotlar, turli qo‘ng‘izlar, kapalak qurtlari, pashshalarni kutgancha daraxt shoxiga chiqib o‘tiraveradi. Ingichka barmoqli keng yoziladigan panjalari uning daraxtning ingichka shoxlarida ham bemalol harakat qilishiga imkon beradi. Ayrim tur buqalamunlarning davomi…
Oltin baliqchaning ajdodi karpdir. Yashiltob-kulrang karplar Xitoy va Yaponiya daryo va ko‘llarida juda ko‘p uchraydi va oltin baliqcha ham aynan shu yerda paydo bo‘lgan. Xitoyliklar oltin baliqchani bir necha asrdan buyon parvarishlaydi, yaponlar esa 400 yildan beri! Yevropaliklar oltin baliqcha davomi…
Ko‘p hayvonlarning tug‘ishi va o‘z zuryodlarini muhofaza etishi biz uchun juda g‘alati tuyuladi. Bu qushlarning o‘z uyasini qanday qurishi yoki ayrim hayvonlarning o‘z naslini dushmanlaridan muhofaza etishi kabi qiziq emasmi? Bolalash va bolalarini xavf-xatarsiz ustirish qayg‘usi lososni oqimga qarshi uzoq davomi…
Sibir taygalarida yashaydigan bu qushning o‘lchami va rangi, dumi va tumshug‘ining qandayligi, uyasini qanday qurishi haqida boshqa qushlarga nisbatan ko‘p gapirish mumkin. Uning ajralib turadigan xususiyati qishga qay tariqa oziq g‘amlashidir. Kedr daraxtlari yong‘og‘i yetilishi bilan bu qushlarning ishi boshidan davomi…
Mavjud va qachonlardir yashagan hayvonlarga taqqoslanganda odam nisbatan ulkan emas. Kelinglar, endi sayyoramizdagi eng katta hayvonlar haqida gaplashamiz. Kit akulasi va gigant akula kattaligi bo‘yicha ko‘k kitdan keyin turadigan tirik maxluqlardir. Ular baliqlar sinfining insonga ma’lum bo‘lgan eng yirik vakillaridir: davomi…
Ko‘plar bu savolga: «Yo‘q!» deb javob beradilar. Hatto: «Baliqday gung», degan matal paydo bo‘lgan. Haqiqatan ham shundaymi? Kunlarning birida olimlar suvositi mikrofonlarining yangi xilini — gidrofonlarni sinovdan o‘tkazdilar. Bu baliqlar gapira olishini bilish uchun emas, balki butunlay boshqa maqsadlarni ko‘zda davomi…
Asalari asal tayyorlaydi, chunki asal uning taomidir. To‘g‘rirog‘i, bu mahsulotni tayyorlash jarayoni asalari kuchi uchun ovqat tayyorlash usulidir. Birinchidan, asalari gullarni qidirib topadi va ularning nektarini to‘playdi. Keyin uni o‘ziga xos asal qopchasida tashib keladi. Qopsimon bo‘shlig‘i asalari qorni oldida davomi…
Inson va chumoli o‘rtasida qanday umumiylik bo‘lishi mumkin? Bunday qarasangiz, hech qanday. Inson — «homo sapiyens», ya’ni aqlli mavjudot. Chumolilar aqli haqida hatto boshlang‘ich holida gapirmasa bo‘ladi. Harqalay, bizning tasavvurimizda. O‘lchamlar orasidagi farq-chi? Biz chumolilarni bexosdan bosib ketishimiz mumkin. Baribir, davomi…
Qishning sovuq kunlari tushishi bilan biz uylarga kirib olishimiz, erkinlikka chiqqimiz kelgunga qadar pechkalarni yoqib o‘tirishimiz mumkin. Garchi biz ham issiq qonli mavjudot bo‘lsak-da, qish uyqusiga ketolmaymiz. Bordiyu inson mana shunga qobil bo‘lsa, qishni shu tariqa o‘tkazsa, uzoq yashay olishi davomi…