Mo‘jiza kitob: Bolalar uchun universal entsiklopediya. Uch jildlik (Tuzuvchi N. Nikolayeva. 1998 y.)
«Mo‘jiza kitob» o‘ta noyob nashr hisoblanib, u bolalar uchun chiqarilgan avvalgi entsiklopediyalardan keskin farq qiladi. Kitobdagi barcha materiallar sodda va ommabop tilda ifodalangan bo‘lib, mavzu jihatidan turli bo‘limlarga ajratilgan. Shunisi e’tiborliki, kitobdagi ma’lumotlar muayyan tizim asosida bolaning dunyoni idrok qilish qobiliyatiga, yosh xususiyatlariga muvofiq tarzda tartiblangan. Undan maktabgacha yoshdagi bolalardan tortib o‘rta maktab o‘quvchilarigacha bemalol foydalanishlari mumkin.
Mazkur uch jildlik qomus bolalarning maktab dasturlarini o‘zlashtirishlari hamda o‘z bilimlarini har tomonlama oshirishlari uchun eng samarali omil bo‘lishi shubhasiz.
Evropalik sayyohlar Yangi Dunyoga borganlarida o‘zlariga g‘aroyib va yangi tuyulgan narsalarni olib qaytganlar. Masalan, Janubiy Amerika opossumi (qopchiqli kalamush) 1500 yili Braziliyadan olib kelingan, 1770 yili esa kapitan Kuk o‘zi Avstraliyada ko‘rgan kenguru to‘g‘risida gapirib bergan. O‘sha vaqtgacha Yevropada hech davomi…
Biz odamni yalqov deganimizda, uning dangasaligini va sustkashligini nazarda tutamiz. Bunday xususiyatlar kun va tun 18 soat uxlaydigan shu nomdagi hayvonni eslatadi. Yalqovlar Markaziy va Janubiy Amerikada Nikaraguadan to Braziliyagacha bo‘lgan hududda yashaydigan g‘aroyib ko‘rinishdagi hayvonlar hisoblanadi. Ular daraxtlarda yashaydi, davomi…
Er cho‘chqasi Janubiy Afrikada yashaydi. U — uzun quloqli, o‘tkir tirnoqli va uzun yopishqoq tilli hayvon. Bu hayvon haqiqatan ham nimasi bilandir cho‘chqani eslatsa-da, u aslida chumolixo‘rlarga mansubdir. U o‘zining o‘tkir tirnoqlari bilan chumoli inlarini kavlaydi, kavlaganda ham belkurakli odamdan davomi…
«Cho‘ntak dinozavrlari» — deyarli doimo bir xil to‘rtta (ba’zida, kamdan-kam hollarda, uchta yoki ikkita) bola tug‘adigan yagona sut emizuvchidir. Ular bitta urug‘langan tuxumdan paydo bo‘ladi: hammasi bir xil jinsda, hammasida genlar to‘plami bir xil bo‘ladi. Bronenosetslarning 20 ta turidan biri davomi…
«Bronenosets»ning nimaligini bilasizmi? Bu zirhni eslatuvchi suyak kosaga o‘ralgan, hajman uncha yirik bo‘lmagan sut emizuvchidir. Amerika Qo‘shma Shtatlari janubidan Janubiy Amerika janubigacha bo‘lgan hududda bronenosetsning o‘nta turi yashaydi. Bronenosetsning ust tomoni suyak kosa bilan qoplangan, u boshda bitta va orqasida davomi…
Chumolixo‘rlar — odatda qirchumoli deb ataluvchi oq chumolilarni tutib yeydigan hayvonlardir. Chumolixo‘rlar boshqa oziqdan ko‘ra chumolini afzal ko‘radi, chunki ularning tishlari yo‘q. Ularning ancha cho‘zinchoq jag‘ suyaklari deyarli to‘liq teri bilan qoplangan bo‘ladi. Chumolixo‘rning og‘zi juda kichkina, chuvalchangsimon tilining uzunligi davomi…
O‘rdakburun — shunday g‘aroyib mavjudotki, dastlab odamlar uning borligiga ishongilari kelmagan. Britaniya olimlari 1799 yilda o‘rdakburunlardan birini ko‘rganlarida uni soxtaga chiqarishgan. U nimasi bilan g‘aroyib? O‘rdakburunning tumshug‘i o‘rdaknikiga, dumi suv qunduzinikiga o‘xshaydi, tanasi qalin yung bilan qoplangan bo‘ladi. U tuxum davomi…
Exidna — uchratish mumkin bo‘lgan g‘ayrioddiy hayvonlardan biridir. Yexidnaning tirnoqlari uzun, tumshug‘i naychasimon va tipratikan yoki jayra ignasi yoki nayzasini eslatuvchi kalta, qattiq tikanaklar bilan qoplangan. Ammo eng g‘aroyibi — bu sut emizuvchi tuxum qo‘yadi! Bundan tashqari, u garchi sut davomi…
Sibir o‘rmonlarini kezganda quyidagi qiziqarli bir hodisaga duch kelinishi tabiiy. Ya’ni Sibir bug‘ulari bir qarashda g‘aroyib ish bilan bandday ko‘rinadi — ular kichikroq daraxtlar va butalar po‘stlog‘ini shoxlari bilan tiladi, so‘ngra o‘sha yerga boshlari va bo‘yinlari bilan ishqalanadi. Gap shundaki, davomi…
Turli hayvonlar dumlaridan turlicha foydalanadi. Olmaxon, suvsar va maymunlarning ayrim turlari dumlari bilan shoxlarga yopishib yoki yuqorida ular vositasida muvozanat saqlab, arqon sifatida foydalanadi. Kenguru o‘zining uch metrlik dumida taburetkada o‘tirgandek o‘tiradi, qushlar esa dumlaridan rul yoki tormoz sifatida foydalanadi. davomi…