Мўъжиза китоб: Болалар учун универсал энциклопедия. Уч жилдлик (Тузувчи Н. Николаева. 1998 й.)
«Мўъжиза китоб» ўта ноёб нашр ҳисобланиб, у болалар учун чиқарилган аввалги энциклопедиялардан кескин фарқ қилади. Китобдаги барча материаллар содда ва оммабоп тилда ифодаланган бўлиб, мавзу жиҳатидан турли бўлимларга ажратилган. Шуниси эътиборлики, китобдаги маълумотлар муайян тизим асосида боланинг дунёни идрок қилиш қобилиятига, ёш хусусиятларига мувофиқ тарзда тартибланган. Ундан мактабгача ёшдаги болалардан тортиб ўрта мактаб ўқувчиларигача бемалол фойдаланишлари мумкин.
Мазкур уч жилдлик қомус болаларнинг мактаб дастурларини ўзлаштиришлари ҳамда ўз билимларини ҳар томонлама оширишлари учун энг самарали омил бўлиши шубҳасиз.
Европалик сайёҳлар Янги Дунёга борганларида ўзларига ғаройиб ва янги туюлган нарсаларни олиб қайтганлар. Масалан, Жанубий Америка опоссуми (қопчиқли каламуш) 1500 йили Бразилиядан олиб келинган, 1770 йили эса капитан Кук ўзи Австралияда кўрган кенгуру тўғрисида гапириб берган. Ўша вақтгача Европада ҳеч давоми…
Биз одамни ялқов деганимизда, унинг дангасалигини ва сусткашлигини назарда тутамиз. Бундай хусусиятлар кун ва тун 18 соат ухлайдиган шу номдаги ҳайвонни эслатади. Ялқовлар Марказий ва Жанубий Америкада Никарагуадан то Бразилиягача бўлган ҳудудда яшайдиган ғаройиб кўринишдаги ҳайвонлар ҳисобланади. Улар дарахтларда яшайди, давоми…
Ер чўчқаси Жанубий Африкада яшайди. У — узун қулоқли, ўткир тирноқли ва узун ёпишқоқ тилли ҳайвон. Бу ҳайвон ҳақиқатан ҳам нимаси биландир чўчқани эслатса-да, у аслида чумолихўрларга мансубдир. У ўзининг ўткир тирноқлари билан чумоли инларини кавлайди, кавлаганда ҳам белкуракли одамдан давоми…
«Чўнтак динозаврлари» — деярли доимо бир хил тўртта (баъзида, камдан-кам ҳолларда, учта ёки иккита) бола туғадиган ягона сут эмизувчидир. Улар битта уруғланган тухумдан пайдо бўлади: ҳаммаси бир хил жинсда, ҳаммасида генлар тўплами бир хил бўлади. Броненосецларнинг 20 та туридан бири давоми…
«Броненосец»нинг нималигини биласизми? Бу зирҳни эслатувчи суяк косага ўралган, ҳажман унча йирик бўлмаган сут эмизувчидир. Америка Қўшма Штатлари жанубидан Жанубий Америка жанубигача бўлган ҳудудда броненосецнинг ўнта тури яшайди. Броненосецнинг уст томони суяк коса билан қопланган, у бошда битта ва орқасида давоми…
Чумолихўрлар — одатда қирчумоли деб аталувчи оқ чумолиларни тутиб ейдиган ҳайвонлардир. Чумолихўрлар бошқа озиқдан кўра чумолини афзал кўради, чунки уларнинг тишлари йўқ. Уларнинг анча чўзинчоқ жағ суяклари деярли тўлиқ тери билан қопланган бўлади. Чумолихўрнинг оғзи жуда кичкина, чувалчангсимон тилининг узунлиги давоми…
Ўрдакбурун — шундай ғаройиб мавжудотки, дастлаб одамлар унинг борлигига ишонгилари келмаган. Британия олимлари 1799 йилда ўрдакбурунлардан бирини кўрганларида уни сохтага чиқаришган. У нимаси билан ғаройиб? Ўрдакбуруннинг тумшуғи ўрдакникига, думи сув қундузиникига ўхшайди, танаси қалин юнг билан қопланган бўлади. У тухум давоми…
Ехидна — учратиш мумкин бўлган ғайриоддий ҳайвонлардан биридир. Ехиднанинг тирноқлари узун, тумшуғи найчасимон ва типратикан ёки жайра игнаси ёки найзасини эслатувчи калта, қаттиқ тиканаклар билан қопланган. Аммо энг ғаройиби — бу сут эмизувчи тухум қўяди! Бундан ташқари, у гарчи сут давоми…
Сибир ўрмонларини кезганда қуйидаги қизиқарли бир ҳодисага дуч келиниши табиий. Яъни Сибир буғулари бир қарашда ғаройиб иш билан банддай кўринади — улар кичикроқ дарахтлар ва буталар пўстлоғини шохлари билан тилади, сўнгра ўша ерга бошлари ва бўйинлари билан ишқаланади. Гап шундаки, давоми…
Турли ҳайвонлар думларидан турлича фойдаланади. Олмахон, сувсар ва маймунларнинг айрим турлари думлари билан шохларга ёпишиб ёки юқорида улар воситасида мувозанат сақлаб, арқон сифатида фойдаланади. Кенгуру ўзининг уч метрлик думида табуреткада ўтиргандек ўтиради, қушлар эса думларидан рул ёки тормоз сифатида фойдаланади. давоми…