Мўъжиза китоб: Болалар учун универсал энциклопедия. Уч жилдлик (Тузувчи Н. Николаева. 1998 й.)
«Мўъжиза китоб» ўта ноёб нашр ҳисобланиб, у болалар учун чиқарилган аввалги энциклопедиялардан кескин фарқ қилади. Китобдаги барча материаллар содда ва оммабоп тилда ифодаланган бўлиб, мавзу жиҳатидан турли бўлимларга ажратилган. Шуниси эътиборлики, китобдаги маълумотлар муайян тизим асосида боланинг дунёни идрок қилиш қобилиятига, ёш хусусиятларига мувофиқ тарзда тартибланган. Ундан мактабгача ёшдаги болалардан тортиб ўрта мактаб ўқувчиларигача бемалол фойдаланишлари мумкин.
Мазкур уч жилдлик қомус болаларнинг мактаб дастурларини ўзлаштиришлари ҳамда ўз билимларини ҳар томонлама оширишлари учун энг самарали омил бўлиши шубҳасиз.
Карам жуда кўҳна ўсимликдир, ундан овқатга ишлатиладиган кўпгина ўсимликлар келиб чиққан, улар орасида сиз карамга алоқадорлигини тасаввур ҳам қила олмайдиганлари бор. Бундан бир неча минг йиллар муқаддам Европанинг денгиз соҳилларида беҳуда ўсиб ўтган бир ўсимлик бўлган. Унинг туси ёрқин сариқ, давоми…
Картошка Россияга XVIII асрнинг бошларида олиб келинган. Пётр I Голландиядалик вақтида картошкадан тайёрланган таомни еб кўради ва ёқиб қолгач, Россияга ўстириш учун бир қоп туганак юборади. Картошка янги жойга тезда мослашиб кетади, аммо унинг кўпайишига рус деҳконларининг бу ажнабий экиндан давоми…
Атрофимиздаги ҳар бир нарсанинг ўз номланиш тарихи бор. Баъзида биз бу номлар қаердан пайдо бўлганини эшитиб, ҳайрон қоламиз. Масалан, «крижовник»нинг инглиз тилидаги маънодоши (gooseberry) ўзбекчага айнан таржима қилинса, «ғознинг меваси» деган маънони билдиради. Аслида, бу меванинг ғозларга ҳеч бир дахли давоми…
Тропикларда об-ҳаво ҳамиша жуда иссиқ, Қуёш эса деярли тикка, бош устида бўлади. Жазирама кунлар сув ниҳоятда кўп буғлангани сабабли намлик йил бўйи ўта юқоридир. Юксак ҳарорат ва юқори намлик юзлаб турдаги ўсимликларнинг қалин ўсишига ёрдам беради. Энг баланд ўсимликнинг бўйи давоми…
Сизга тапиока пудинги (тапиока ёрмасига сузма ва турли хил мевалар солиб пиширилган таом) ёқадими? Унга қараб туриб, нимадан ва қандай тайёрланганини билолмай ҳайрон қоласиз. Тапиока иқлими иссиқ мамлакатларда кенг тарқалган катта бир бутанинг илдизидан олинади. Бута «маниока» ёки инглизча «кассава», давоми…
Қадимги юнонлар ва римликлар аспарагусни тансиқ таом сифатида қадрлашган. Шунга қарамасдан, у ҳозирги кунда Европанинг кўпгина мамлакатлари, Ўрта Ер денгизи соҳиллари ва бошқа қумлоқ ерларда ёввойи ҳолда ўсиши ажабланарлидир. У Россиянинг чўл минтақаларида жуда кўп тарқалган ва ўтлаб юрган молларга давоми…
Исо пайғамбарнинг таваллуди нишонланадиган кунлар Европа ва АҚШдаги миллионлаб уйларга омела осиб қўйилади. Мавжуд урф-одатга кўра, омеланинг остида турган қизни эркак киши ўпиши ҳам мумкин. Қизиғи шундаки, омеладан байрам ва тантанали маросимларда фойдаланиш тарихи қадим замонларга бориб тақалади. Римликлар Британия давоми…
Ердан ниҳол униб чиқади. Сўнгра у япроқ ёзади. Янги япроқлар ўсиб чиқиши билан эскилари қуриб қолади ва пальма танасини ҳосил қилади. Ҳар бир япроқ мева тугади. Зайтун пальмаси уруғлари (ёнғоғи), эти ва ядросидан пальма ёғи олинади. Хурмо ва кокос пальмасидан давоми…
Тропиклардаги дарёларнинг лойқа чўкиб қолган соҳилларида доимий яшил мангро дарахти чакалаклари бор. Уларнинг сувга туширилган илдизлари танани ердан бир неча метр юқорида тутиб туради. Кўриб, ҳақиқий ёғочоёқлар экан, дейишингиз мумкин. Улар нам лойқа тупроқда, шунингдек, лойқа йиғилиб қолган денгиз саёзликларида давоми…
Анжир дунёдаги энг ажойиб мевалардан биридир. Инсон уни азал-азалдан ардоқлаб келади. Анжир бир замонлар Миср фиръавнлари дастурхонига тортилган тансиқ таом бўлган, кейинчалик эса оч-наҳор кун кечирган қулларнинг бирдан-бир озиғига айланиб қолган. Анжир озиқ-овқатгина эмас, шарбатидан спирт, шароб, газмолларни бўяйдиган бўёқ давоми…