Мўъжиза китоб: Болалар учун универсал энциклопедия. Уч жилдлик (Тузувчи Н. Николаева. 1998 й.)
«Мўъжиза китоб» ўта ноёб нашр ҳисобланиб, у болалар учун чиқарилган аввалги энциклопедиялардан кескин фарқ қилади. Китобдаги барча материаллар содда ва оммабоп тилда ифодаланган бўлиб, мавзу жиҳатидан турли бўлимларга ажратилган. Шуниси эътиборлики, китобдаги маълумотлар муайян тизим асосида боланинг дунёни идрок қилиш қобилиятига, ёш хусусиятларига мувофиқ тарзда тартибланган. Ундан мактабгача ёшдаги болалардан тортиб ўрта мактаб ўқувчиларигача бемалол фойдаланишлари мумкин.
Мазкур уч жилдлик қомус болаларнинг мактаб дастурларини ўзлаштиришлари ҳамда ўз билимларини ҳар томонлама оширишлари учун энг самарали омил бўлиши шубҳасиз.
Яшин ва момақалдироқ ибтидоий одамларни қўрқитган ва сеҳрлаган илк табиат ҳодисаларидан бири бўлган бўлса ажаб эмас. Улар илон изи яшинни, момақалдироқ гумбурлашини худонинг ўзларига сочаётган ғазаби, қаҳри, деб ўйлашган. Яшин ва момақалдироқ аслида нима эканини англаб етиш учун электрни эсга давоми…
Агар сиз эрталаб ўрмонга сайрга отлансангиз, айрим гуллар ҳали ўз қалпоқчаларини очмаганини илғаб оласиз. Мана шу пайтда баъзи ўсимликлар буткул уйғониб, тонг қуёши томон талпинади, бошқалари эса қаттиқ уйқусини бузмаган, ҳарқалай, уларнинг қалпоқчаси очилмаган бўлади. Бордию сиз уларни бир неча давоми…
Осмонга боққанимизда, кўзимиз оғиркарвон булутларга тушиши биланоқ, ёмғир ёғса керак, деган хаёлга борамиз. Биз буни ёмғир ёғиши учун зарур бўлган бирдан-бир нарса, деб ўйлаймиз. Аммо аслида ёмғир узоқ ва мураккаб жараён натижасидир. Ёмғир ёғиши учун Қуёш, Ер ва атмосфера бир-бирига давоми…
Ер юзида тутиб қамовчилар гуруҳига мансуб йиртқич ўсимликларнинг ўнлаб тури мавжуд. Аммо уларнинг ҳаммаси ҳам бир хил озиқланади: ўз ўлжаларини «тутиб қамайди», сўнгра уларни ҳазм қилади. Бу гуруҳга, масалан, венерина мухоловка яққол мисол бўла олади. У Шимолий Америкада ўсади ва давоми…
Сиз шудринг табиатнинг тушунтириш осон бўлган ҳодисаси, деб ўйлаётган бўлсангиз керак. Ажабланарлиси шундаки, одамлар шудринг нима эканини узоқ вақт англай олишмаган. Бу ҳақда жуда кўп китоблар ёзилган. Аристотель — Арасту замонидан то XVIII асргача одамлар шудринг ҳам ёмғир сингари ёғади, давоми…
Маккажўхорининг ипак попуги уруғ ишлаб чиқариш учун керак. Унинг чиқиш тартиби қуйидагичадир: Маккажўхори қаттиқ поясининг узунлиги 2 — 6 метрга боради. Унинг тепасида попук пайдо бўлади. Бу эркак гулдир. Қуйироқда эса бир ёки бир нечта ўсмалар — келгуси сўталар тугунчаси давоми…
Конденсация буғланишга тескари бўлган жараёндир. Буғланиш жараёнида суюқлик газ ёки буғга айланса, конденсация жараёнида газ ёки буғ суюқ ёки қаттиқ ҳолатга ўтади. Газ ёки буғнинг ҳажми қисқарганда ёки совиганда конденсация содир бўлади. Конденсация жараёнида қизиқ нарсалар юз беради. Биринчидан, газ давоми…
Картошка деганда кўпчиликнинг кўз олдига Ирдандия келади. Бунинг муайян сабаби бор. Картошка Ирландия тарихида катта роль ўйнаган. Бу мамлакат аҳолисининг ҳаёти юз йиллар муқаддам маълум маънода асосий озиқ-овқат маҳсулоти картошкага боғлиқ бўлган. 1846 йили бутун картошка ҳосили йўқ қилиб ташлангани давоми…
Бўроннинг турлари кўп бўлса-да, улар бир хил йўсинда, яъни ҳавонинг бир жойдан иккинчи бир жойга тез суръатлар билан кўчиши натижасида ҳосил бўлади. Ёмғир ёғиб, чақин чақиб, яшин турган вақтдаги бўрон момақалдироқ деб ёки момақалдироқ бўрони деб аталади. Агар шамол йўл-йўлакай давоми…
Сабзавотлар ўт ўсимликлардир, яъни уларнинг пояси юмшоқ, таркибида қисман ёғоч бор ёки умуман йўқ. Ўсимликларнинг илдизи (лавлаги), пояси (сарсабил), барглари (шовил), гул ғунчаси (брокколи карами), меваси (помидор) ёки уруғи (нўхат) истеъмол қилинади. Ибтидоий киши ёввойи қўзоқли ўсимликлардан ловия ёки нўхат, давоми…