Мўъжиза китоб: Болалар учун универсал энциклопедия. Уч жилдлик (Тузувчи Н. Николаева. 1998 й.)
«Мўъжиза китоб» ўта ноёб нашр ҳисобланиб, у болалар учун чиқарилган аввалги энциклопедиялардан кескин фарқ қилади. Китобдаги барча материаллар содда ва оммабоп тилда ифодаланган бўлиб, мавзу жиҳатидан турли бўлимларга ажратилган. Шуниси эътиборлики, китобдаги маълумотлар муайян тизим асосида боланинг дунёни идрок қилиш қобилиятига, ёш хусусиятларига мувофиқ тарзда тартибланган. Ундан мактабгача ёшдаги болалардан тортиб ўрта мактаб ўқувчиларигача бемалол фойдаланишлари мумкин.
Мазкур уч жилдлик қомус болаларнинг мактаб дастурларини ўзлаштиришлари ҳамда ўз билимларини ҳар томонлама оширишлари учун энг самарали омил бўлиши шубҳасиз.
Кучли жалалар ёки узоқ ёққан ёмғирлар дарёлардаги сув миқдорини кўпайтиради. Натижада уларнинг ўзани сувни сиғдира олмай қолади. Шунда жилға ёки катта ариқ ўз қирғогидан тошиб, атрофдаги ҳудудларни босади. Сув тошқини катта талофатлар келтиради. Кўпинча сув ўзи босган ерларнинг ҳосилдор қатламини давоми…
Саккизоёқлар моллюскаларнинг «бошоёқлилар» гуруҳига мансуб бўлиб, уларнинг оёғи чўзинчоқдир, қўлга ўхшаш пайпаслагичлари боши атрофида ўсиб чиқади. Саккизоёқнинг исми жисмига монанд. Гарчи саккизоёқ ҳайвонот дунёсининг «моллюскалар» деб аталган гуруҳига киритилса-да, у мана шу гуруҳга кирадиган венерка ва устрицаларга мутлақо ўхшамайди. Ҳаммасидан давоми…
Дунёдаги энг узун дарё Нилдир. Унинг узунлиги 6 670 км бўлиб, Судан ва Миср (Африка) ҳудудларидан оқиб ўтади. Узунлиги бўйича иккинчи ўринда Жануби Америкадаги Амазонка дарёси туради, унинг узунлиги — 6 275 км. Амазонка энг серсув дарёдир. Унинг ирмоқлари, яъни давоми…
Колумб денгиз кенгликларини кезиб юрган пайтларда сувдан отилиб чиқиб, кемани чўктирадиган ёки денгизчини океан тубига тортиб кетадиган қўли узун баҳайбат махлуқлар ҳақидаги тарихни эшитиш мумкин эди. Бундай ҳикоялар муболағага асосланган. Бундай баҳайбат махлуқлар ҳеч қачон учрамаган, денгизчилар бизнингча, ўшанда улкан давоми…
Африкадаги катта дарё Нилнинг жумбоғи тўғрисида эшитган бўлсангиз керак. Ҳар ҳолда дарё билан боғлиқ бир ҳол одамларни минг йиллар давомида ташвишга солиб келган. Ҳар йилнинг июлидан бошлаб, Нилнинг сатҳи кўтарила боради ва октябрь ойига бориб, сув сатҳи май ойидагига нисбатан давоми…
«Меникида меҳмон бўлмайсанми?» деб сўради ўргимчак чивиндан. Айёр ўргимчак жуда ақлли, шундай эмасми? Биладики, у тўр орасида чувалашиб қолади, кечга бориб мазза қилиб овқатланади. Елимшак тола чивинлар учун қопқон вазифасини ўтаса, хўш, ўргимчакларнинг нега ўзлари ўша ерга ўралиб қолмайди. Жавоб давоми…
Агар қўлингиздан китоб чиқиб кетса, у ерга тушади! Бунинг сабабчиси ернинг тортиш кучидир. Бу куч барча предметларни Ернинг марказига қараб тортади. Тушиб кетган китобни қайта қўлга олишингиз билан унинг ташқи кўриниши мутлақо ўзгармаганини кўришингиз мумкин. Чунки у — қаттиқ. Агар давоми…
Икки йил! Бир томчи қонсиз, қорнини бир тўйдириб олса бас! Зулукнинг бўғзида учта жағиўтмас лаппаклари бор. Зулук терини андак тилиб, қонни шимади. Унинг сўлак безлари бу пайтда қон қуюлишига имкон бермайдиган гирудин моддаси ажратиб чиқаради. Шу сабабли қон ҳеч бир давоми…
Медуза ҳаётнинг денгизда топилган энг ғалати шаклларидан биридир. Авваламбор у балиққа ўхшамайди! Унинг скелети йўқ ва шу боисдан у умуртқасиз ҳайвонларнинг катта синфига киради. Медузанинг ўндан тўққиз қисми асосан ошқозон бўшлиғидан иборат бўлган елимшаксимон моддадан таркиб топган. Мабодо медузани сувдан давоми…
Мабодо, гейзердан ташқарига катта сув оқими отилиб чиқмаганида ҳам, у табиатнинг энг қизиқарли мўъжизаларидан бири бўлиб қолаверар эди. Гейзер ҳақиқатан ҳам ҳайратланарли қайноқ сув булоғидир. Бундай сув булоғи қайдан пайдо бўлади? Нега унинг суви иссиқ? Уни фаввора бўлиб отилиб чиқишга давоми…