Мўъжиза китоб: Болалар учун универсал энциклопедия. Уч жилдлик (Тузувчи Н. Николаева. 1998 й.)
«Мўъжиза китоб» ўта ноёб нашр ҳисобланиб, у болалар учун чиқарилган аввалги энциклопедиялардан кескин фарқ қилади. Китобдаги барча материаллар содда ва оммабоп тилда ифодаланган бўлиб, мавзу жиҳатидан турли бўлимларга ажратилган. Шуниси эътиборлики, китобдаги маълумотлар муайян тизим асосида боланинг дунёни идрок қилиш қобилиятига, ёш хусусиятларига мувофиқ тарзда тартибланган. Ундан мактабгача ёшдаги болалардан тортиб ўрта мактаб ўқувчиларигача бемалол фойдаланишлари мумкин.
Мазкур уч жилдлик қомус болаларнинг мактаб дастурларини ўзлаштиришлари ҳамда ўз билимларини ҳар томонлама оширишлари учун энг самарали омил бўлиши шубҳасиз.
«Мамонт» деганда жуда улкан, баҳайбат ҳайвон кўз олдимизга келади. Қадим-қадим замонларда мамонт деган ҳайвонлар яшаган. Мамонт филга ўхшаб кетган ва Ер юзининг аксар қисмида кун кечирган, аммо бизнинг кунларга қадар етиб келмаган. Филнинг қадимий намунаси бўлган «мамонт»нинг катталиги тахминан ҳозирги давоми…
Океанлар кўп жиҳатдан ҳали-ҳануз жумбоқлигича қолмоқда. Биз уларнинг ёшини ҳам билмаймиз. Ер тараққиётининг дастлабки босқичларида океанлар ҳали пайдо бўлмагани ҳам эҳтимолдан холи эмас. Инсон океанлар тубини тадқиқ қилмоқда. Океанлар туби 3 600 метр чуқурликкача юмшоқ лойқасимон чўкиндилар билан қопланган. Улар давоми…
Денгиз юлдузи ажойиб денгиз жониворларининг биридир. Денгиз типратиканлари, денгиз бодринглари ва голотуриялар унинг ғайритабиий қариндошларидир. Бу жониворнинг 6000 минг атрофида қариндоши бўлиб, уларни «игнатанлилар» дейишади. Денгиз юлдузи ва унинг қариндошларининг яхши ривожланган асаб ва овқат ҳазм қиладиган системаси бор. Бу давоми…
Қора денгиз бассейни бир неча ўн миллион йиллар муқаддам Қрим, Кавказ ва Анатолия (ҳозирги Туркия ҳудудида)даги Понтий тоғ тизмалари ўртасидаги ер юзасининг туртиб чиқиши натижасида ҳосил бўлган. Бу бўртик жой Ер ҳобиғининг доимий, то шу кунгача давом этаётган ҳаракатидан пайдо давоми…
Хитойликлар учун нилуфар мусаффолик ва олижаноблик рамзидир. Балчиқ ва лойқа сувда ўсгани билан у ҳеч қачон булғанмайди. Оғир қисматга тан бермаган, ёмонлик олдида тиз чўкмаган, ўзига гард юқтирмаган одамларни нилуфарга қиёслашади. Нилуфар сокин ҳовузларда, июль-август ойларининг энг иссиқ кунлари гуллайди. давоми…
Ўлим чоҳига яқинлашиб қолган чаённинг ўлим азобидан тезроқ қутулиши учун ўз-ўзига ниш санчгани тўғрисидаги афсона кўп халқларга маълум. Тадқиқотлар кўрсатишича, бу хаёлий муболаға эмас, балки ҳамма тирик организмларга хос табиий муҳофаза реакцияси экан. Машҳур француз энтомологи Жан Анри Фабр чаёнлар давоми…
Кўллар денгизлардан олисда жойлашган, Ер юзасидаги ботиқликларни тўлдирган сув ҳавзаларидир. Бу ботиқликлар бассейнлар деб аталади. Кўллар сувнинг паст жойларга оқиб, тўпланиши натижасида ҳосил бўлади. Кўллар сувининг асосий қисмини ёмғир ва эриган қор сувлари ташкил этади. Сув бассейнга жилғалар, катта-кичик дарёларнинг давоми…
Юмшоқтан ва зирҳли ҳайвонлар моллюскалар деб аталади. Зирҳли моллюскаларнинг жуда кўп тури мавжуд. Баъзи моллюскаларнинг зирҳи бир-бирига туташ икки чиғаноқдан таркиб топган. Бу тоифа моллюскалар қўштабақалилар дейилади. Бу тоифага тановул қилса бўладиган денгиз моллюскалари (тразинька, венерка), устрицалар, гребенлар, қўштабақали моллюскалар давоми…
Шаршара юксакликдан пастга оқиб тушадиган сув оқимидир. Агар сув ҳажми оз бўлса, шаршара «каскад», кўп бўлса, «катаракт» деб аталади. Айрим шаршаралар юз метрлаб баландликдан яхлит ва энсиз оқим бўлиб пастга тушади. Бошқалари эса камардан ошиб ўтадиган сувнинг мўллиги ва энлилиги давоми…
Тахминан 4000 йил бурун хитойлик аллақандай балиқчи очлигини устрица еб қондирмоққа журъат этади. У бир нечта чиғаноқни очади, айни балиқчи қаҳрабони биринчи бўлиб топган одам бўлса ажаб эмас. Дурлар ҳам устрица чиғаноғи ички томонини қоплаб турган садаф сингари бир хил давоми…