Мўъжиза китоб: Болалар учун универсал энциклопедия. Уч жилдлик (Тузувчи Н. Николаева. 1998 й.)
«Мўъжиза китоб» ўта ноёб нашр ҳисобланиб, у болалар учун чиқарилган аввалги энциклопедиялардан кескин фарқ қилади. Китобдаги барча материаллар содда ва оммабоп тилда ифодаланган бўлиб, мавзу жиҳатидан турли бўлимларга ажратилган. Шуниси эътиборлики, китобдаги маълумотлар муайян тизим асосида боланинг дунёни идрок қилиш қобилиятига, ёш хусусиятларига мувофиқ тарзда тартибланган. Ундан мактабгача ёшдаги болалардан тортиб ўрта мактаб ўқувчиларигача бемалол фойдаланишлари мумкин.
Мазкур уч жилдлик қомус болаларнинг мактаб дастурларини ўзлаштиришлари ҳамда ўз билимларини ҳар томонлама оширишлари учун энг самарали омил бўлиши шубҳасиз.
Шоли энг кўҳна ва кўп тарқалган озиқ-овқат маҳсулотларидан биридир. У Ер юзасининг бепоён ҳудудларида ўстирилади. Шоли дастлаб бундан кўп минг йиллар олдин Жанубий Ҳиндистонда пайдо бўлган. 5 минг йил муқаддам у ердан Шарққа, Хитойга тарқалган. Бу экин Шимолий Америкада XVII давоми…
Оилангизда парҳез сақлайдиган киши борми? Агар бўлса, у қайсидир овқатни емасдан: «Унинг крахмали кўп, менга тўғри келмайди», деганини эшитганмисиз? Мабодо, уйда ўсмирлар бўлса, улар «яхшироқ ўсиш учун» кўпроқ крахмал тановул қилишади. Ким нима дейишидан қатъи назар, крахмал дунёдаги энг муҳим давоми…
Ўсимликлар ўзини зараркунандалардан ҳимоя қила оладими? Айримлари ҳимоя қилиши мумкин экан. Американинг тропик ўрмонларида дунёдаги энг ғаройиб ўсимликлардан бири мовий пассифлора — эҳтирос гули ўсади. Унинг гуллари катта-катта ва ғалати тузилишга эга. Бу ўсимликнинг суратлари Янги Дунёдан Европага 1610 йили давоми…
Барча тирик организмлар нафас олади. Улар кислородни ютади ва унинг ёрдамида энергия ишлаб чиқаради, сўнгра инсон учун ҳам, бошқа тирик мавжудотлар учун ҳам зарарли бўлган карбонат ангидрид газини чиқаради. Шунинг учун ҳам биз бирор хонани шамоллатмай, узоқ ўтириб қолсак, ҳаво давоми…
Бир талай ўсимликлар (лолалар, гулсафсарлар ва бошқа тур пиёзлар) пиёзбошдан ўсадилар. Пиёзбош деганда ер остидаги калта пойли таг шох тушунилади. Ундан қиш совуқларидан сўнг ўсимликнинг яхши ўсиши учун зарур бўлган озиқ моддаларни қишга тўплашда фойдаланишади. Ўсимлик гуллаб бўлиши билан у давоми…
Саҳро нима? Саҳро ҳаётнинг фақат айрим турлари яшаши мумкин бўлган минтақадир. Ҳеч бир саҳрода нам етишмайди. Демак, у ердаги мавжуд ҳаёт турлари сувсизликка мослашиши керак бўлади. У ерда қанча кўп ва неча турдаги ўсимлик ўсиши ёғингарчилик миқдорига боғлиқ. Ёғингарчилик мўл давоми…
Биз гирдобни одамларни, кемаларни сув қаърига тортиб кетиб, фалокат ва ўлимларга сабабчи бўлувчи айланаётган улкан сув массаси сифатида тасаввур қиламиз. Аслида гирдоблар хавфли бўлса ҳам, бирор нарсани тортиб кетиш ёки ютиб юбориш қудратига эга эмас. Дастлаб гирдобнинг ўзи нима эканини давоми…
Қадим замонларда қаҳрабо сеҳрли кучга эга, деб ҳисобланган. Қадимги юнонлар ва римликлар қаҳрабони одамни жоду ва касалликлардан муҳофаза қилади, деб ишонганлар ва шу сабабдан тақиб юрганлар. Қаҳрабога бундай сирли куч нисбат берилишининг сабаблари бор, у электр заряди ҳосил қилади. Агар давоми…
Агар сиз челакдаги сувга қараб пуфлайдиган бўлсангиз, унинг юзасида тўлқин ҳосил бўлади. Денгиздаги тўлқинларни эса шамол қўзғайди. Осойишта ва шамолсиз кунлар ҳам денгиз юзасидаги тўлқинларни кўрган бўлсангиз керак. Тўлқин ҳамиша узоқдан келиб, қирғоққа урилади. Океан шамоли қирғоқдан олис жойларда эсади давоми…
Офтоб ҳаммаёқни жизғанак қилиб куйдираётган паллада муздай ва серсув тарвуздан ҳам лаззатлироқ нима бўлиши мумкин? Инсон бу мевани минг йиллардан бери суйиб истеъмол қилиб келади. Тарвуз дастлаб Африкада пайдо бўлган ва кейинчалик иқлими ва тупроғи тўғри келадиган барча минтақаларга тарқалиб давоми…