Мўъжиза китоб: Болалар учун универсал энциклопедия. Уч жилдлик (Тузувчи Н. Николаева. 1998 й.)
«Мўъжиза китоб» ўта ноёб нашр ҳисобланиб, у болалар учун чиқарилган аввалги энциклопедиялардан кескин фарқ қилади. Китобдаги барча материаллар содда ва оммабоп тилда ифодаланган бўлиб, мавзу жиҳатидан турли бўлимларга ажратилган. Шуниси эътиборлики, китобдаги маълумотлар муайян тизим асосида боланинг дунёни идрок қилиш қобилиятига, ёш хусусиятларига мувофиқ тарзда тартибланган. Ундан мактабгача ёшдаги болалардан тортиб ўрта мактаб ўқувчиларигача бемалол фойдаланишлари мумкин.
Мазкур уч жилдлик қомус болаларнинг мактаб дастурларини ўзлаштиришлари ҳамда ўз билимларини ҳар томонлама оширишлари учун энг самарали омил бўлиши шубҳасиз.
Тоғларнинг улкан салобатига боқиб, улар абадий турса керак, деб ўйлаб қоласан, киши. Аммо уларни тадқиқ қиладиган олимлар, геологлар, тоғлар ҳам ўзгариб туришини, абадий эмаслигини исбот қилиб бериши мумкин. Ер юзасида рўй берган маълум бир ўзгаришлар нураб, эврилиб борувчи тоғларни яратди. давоми…
Агар Ер юзаси тупроқ билан қопланмаганида, инсон унда яшай олмас эди. Тупроқ бўлмаганида, ўсимликлар ҳам бўлмас, инсон ва жониворлар эса ўзига овқат топа олмаган бўлар эди. Тупроқ ўсимликлар ўсадиган кукунсимон қопламдир. Унинг таркибига майда тошлар, ўсимликлар ва жониворлар организмларининг қолдиқлари давоми…
Ер юзида нечта қитъа борлигини ота-онангиздан сўраб кўринг. Улар сизга, бешта қитъа бор, деб жавоб бериши ҳам ажаб эмас. Чунки уларни мактабда шундай деб ўқитишган. Аммо олимлар, бугун еттита қитъа бор, деб ҳисоблашади. Нега бундай бўлди? Панама канали қазилгач, Америка давоми…
Одамлар сувнинг тиниқлигини ўлчаш учун юз йиллардан бери Секки гардишидан фойдаланади. У диаметри 30 сантиметр бўлган металл гардишдир. Кема ўлчаш нуқтасига чиққач, унинг бортидан гардиш сувга туширилади. У ёнлама (горизонтал) ҳолатда бўлиши керак. Гардиш кўзга кўринадиган энг сўнгги чуқурлик билан давоми…
Ўз умри давомида кўплаб кемалар ҳалокатининг шоҳиди бўлган инглиз адмирали Френсис Бофорт 1806 йили шамол кучининг қуруқлик объектлари ва денгиз тўлғонишига таъсирини баҳолайдиган шкала ўйлаб топди. 12-балли Бофорт шкаласи ўта долзарб ихтиро эди. Чунки денгизчилар денгизга чиқишдан олдин қайси шамолни давоми…
Бошқа фанларда бўлгани сингари океаншуносликда ҳам назарий ва тажриба тадқиқотлари ўтказилади. Улар ўзаро чамбарчас боғланган. Тажриба йўли билан олинадиган кузатишларга оид маълумотлар сизни қизиқтираётган объект — океан тузилиши тўғрисида яхлит тасаввур ҳосил қилиш учун назарий тафаккурни тақозо этади. Ўз навбатида давоми…
Агар сиз денгиз соҳилига борган бўлсангиз, сувнинг кўтарилиши ва пасайиши ўртасидаги фарқни кўргансиз, албатта. Дунёнинг айрим жойларида бу фарқ 12 метрни ташкил қилади. Инсон узоқ вақт сувнинг бундай вақти-вақти билан ҳаракатланиб туриши муҳим энергия манбаи бўлиши мумкинлигига эътибор бермай келди. давоми…
Сиз бирор марта сув кўтарилган пайтда қўзғалган тўлқин бўйлаб денгиз ичкариси томон тиззангиз сувга ботгунча узоқ юрганмисиз? Айрим жойларда сувнинг баланд ва паст кўтарилишини бир-биридан ажратиш анча қийин бўлади. Бунинг Ой таъсирига ҳеч қандай алоқаси йўқ. Сув гравитация таъсирида кўтарилади. давоми…
Денгизларнинг кўп миқдордаги суви ҳамиша бир жойдан бошқа жойга кўчиб юради. Уларнинг айланиши жуда мураккаб, чунки сувни ҳаракатга келтирадиган сабаблар кўп. Шундай сабаблардан бири зич сувнинг пастга эниши, енгилроқ сувнинг эса юқорига кўтарилишидир. Океандаги энг зич сув совуқ ва шўр давоми…
Океан улкан сув кенглигидир. Ер юзида жами тўртта океан бор: Тинч, Атлантика, Ҳинд ва Шимолий Муз океанлари. Шуни унутмангки, Тинч океанининг ғарбий чеккаси Осиё, шарқий чеккаси Америка билан туташ. Американинг шарқий ва Европа ва Африканинг ғарбий соҳиллари Атлантика океани билан, давоми…