Давлатли она тилимиз “давлат тили” бўлганидан бери, эҳ-ҳе, қанча-қанча қовун пишиғи ўтди. Ўшандан бери бу масалада амалга оширилган ишлар ҳам бир талай. Дарров бўлмаса ҳам, қимирлаган қир ошар деганидек, рўёбга чиқаётган ишлар кўп. Мен ўзимга таниш бир мисолни айтай: ҳозир давоми…
Ўрта Осиёдан етишиб чиққан олимлар томонидан жаҳон илм хазинасига қўшилган ҳиссанинг нақадар буюклиги фан тарихчилари томонидан қайд этилган, жамиятшунослар, публицистлар, журналистлар томонидан эса мунтазам тарғиб қилиб келинади. Лекин ана шу буюк ҳисса конкрет нималардан иборат деган саволга жавоб, тор доирадаги давоми…
Инсон ҳамиша янада ёруғ, тинч-тотув, тўкин-сочин кунларга интилиб, шундай замон келишига ишониб яшайди. Бунга эришишнинг “сир”ли калити эса, балки билар, балки билмас – ўзининг қўлида. Чунки, тил, адабиёт ва китобнинг мавжудлиги фикри сўнмаган, қалб кўзлари очиқ, ўзига ишончи мустаҳкам, ҳаракатчан давоми…
“Одам ва оламни идрок этишда сўзга эҳтиёж борлиги учун ҳам Сўз бор. Сўзсиз идрок этувчига, “ҳафиф бир сасни эшита олувчи”га бақириб-чақиришнинг ҳожати йўқ”, деган эди Жалолиддин Румий. Аммо инсон тафаккури, ақлий салоҳияти юксак даражага кўтарилган, само кенгликларини забт этаётган янги давоми…
Номингни қаро деган – пахтагинам, сенмисан, Лўппи дея ютганим – лахтагинам, сенмисан, Авахтада бош урган тахтагинам, сенмисан?! Фақатгина халқ яшар, фақатгина қолур халқ. Абдулла ОРИПОВ Мустақиллик учун кураш тарихи истибдод замонининг энг қора кунларидан бошланиб, ХХ асрнинг тўқсонинчи йиллари бошига давоми…
Чиндан ҳам бугун адабиёт инқирозга юз тутдими?! Бу савол деярли барча адабиётшунос олимлар, ёзувчилар, шоирлар ва, албатта, китобхонлар учун қизиқ. Журналнинг ўтган сонларидаги “Йўл қаердан ўтади?” номли мақолада муаллиф, прагматик қадриятлар устун бўлган замонавий жамиятда адабиёт ўз хуқуқларини ўзида сақлаб давоми…
– Тошкент шаҳри атрофида радиоактив чиқиндилар кўмилганми? – Бухоро ва Қизилқумдаги улкан газ захираси Россияга ташиб кетилганми? – 1966-1979 йиллар орасида Бухорода 4 марта ядро портлашлари бўлганми? – Газли зилзиласининг асл сабаби нимада? – Орол денгизидаги оролларда биокимёвий қуроллар синалганми? давоми…
Чингиз Айтматов таваллудининг 90 йиллигига Ижодкорнинг умри унинг бу фоний дунёда умргузаронлик қилган йиллари билан ўлчанмайди. Бу гап бошқа касб эгаларига ҳам тегишли, аммо қалам аҳлига бевосита дахлдордир. Чунки ёзувчининг маҳорати ва заҳматли меҳнати билан битилган асарлар салобатли қасрлар, маҳобатли давоми…
Улуғ устозлардан илмнинг ибодатга қиёсланиши мазмунидаги ҳикматни эшитганимда китоб ўқишга бўлган қизиқишим икки-уч баробар ошган. Бошқа бир устознинг “Ўқиган китобларингдаги муҳим фикрлар, факт ва рақамлар, воқеа-ҳодисаларнинг қисқача баёни, муҳим сўз ва иборалар, мақол ва маталлар, ноёб айтимларни ён дафтарингга қисқача давоми…
Бадиий адабиёт зиммасига ҳаёт ҳақиқатини, инсоннинг ички дунёси, руҳий оламини бутун борлигича, бўёқ билан безамай рўй-рост кўрсатиш, одамлар характери ва жамият ҳаётида юзага келаётган, келиши мумкин бўлган бедаво иллатларнинг олдини олиш, урчишига йўл қўймаслик вазифаси юкланган. Фақат шу эмас, тили, давоми…