Шоир ва драматург, адабиётшунос ва таржимон, тарихчи ва мутафаккир, нотиқ ва педагог — буларнинг бари ҳозир, яъни 1950 йилда биз — талабаларга маъруза ўқишга шайланиб, кўз ойнагини дастрўмоли билан артиб турган одамда жамулжам эди. Ўрта бўйли, миқти гавдалик, жингалак сочлари давоми…
Менинг улуғ шоир ва аллома Ғафур Ғулом билан танишлигим талабалик йилларимдан бошланган. Ҳусанжон исмли жиян биз билан ҳозирги Миллий университетнинг Шарқ факултетида ўқир эди. Қолаверса, кеннойимиз — Муҳаррам опанинг Қўқоннинг ойим туғилган ва яшаган Дегрезлик маҳалласидан эканликлари ҳам катта аҳамиятга давоми…
Ижод аҳли муайян ғояни, дилини безовта этган ҳис-туйғуни бадиий шаклда ифода қилиш учун турли-туман воситаларни қўллайди. Кимдир бир зарб билан мўъжазгина шеър битиб, кўнглини бўшатади, ором олади. Айнан сунъийлик ва зўрма-зўраки чиранишлардан узоқ бундай асарларнинг умрбоқийлигини муаллифларнинг ўзлари ҳам яхши давоми…
XVIII аср — олмон халқи маданиятининг энг шон-шавкатли бир даври ҳисобланади. Худди шу асрда Олмония дунёга адабиёт, санъат ва илмий тафаккурнинг бир талай буюк намояндаларини берди. Ҳёте, Шиллер, Ҳелдерлин, Гофман, Ҳегел, Шеллингдек даҳо адиблар, шоирлар, файласуфлар — мана шу асрда давоми…
Ҳар қайси ижодкор ўзича бир олам. Ёзувчи ёки шоир асарларида акс этган ҳаёт ҳақиқатлари, аслида, ана шу оламнинг турфа манзараларидир. Бадиий ижод психологияси билан шуғулланган олимларнинг таъкидлашларича, муайян бир асарнинг теран таҳлилига эришмоқ учун муаллифининг феъл-атвори, таржимаи ҳоли, дунёқараши, болаликда давоми…
Шундай тарихий ҳодисалар борки, улар, хоҳ тайин миллат тақдири билан боғлиқ равишда ўрганилсин, хоҳ умумжаҳон мезонлари билан ўлчансин, идеал деб эътироф этилиши лозим. Бундай ҳодисалар ҳусусида бахс юритганда “ҳар йўсинда — бир қусур” деган мақолга таяниб ёндашиш ўзини оқламайди. Алишер давоми…
Эй, гулим, Кўзларга ёшлар тўлгандаСоямиз қўшилган дамларни эсланг!Шавкат РАҲМОН … У юзини терс ўгирди.— Нимага келдингиз? Нафаси сиқилиб, бутун вужуди бўғриққан, юз томирларигача таранглашиб, тобора қорайиб бораётган дарё тошларидек захали, ўйдим-чуқур юзи энди бурунгидек қоятошни эслатмас; мусаввир юртдоши чизган полотнодан давоми…
Биз учун ғайритабиий туюлувчи бу “салом-алик” Тоғай Муроднинг шиори эди ва у бир умр шунга амал қилиб яшади. Чунки у шундай феъл-аъмоли билан, қолаверса, ўзига хос ҳаёт тарзи билан бошқалардан ажралиб турарди. “Бу дунёда ўлиб бўлмайди” дея эрта башорат қилган давоми…
1. “СИЗ — МАҲАММАТ ЮСУПСИЗ-А…” Аслида бу хотирани мен эмас, менинг тўғримда Муҳаммад Юсуф ёзганида тўғрироқ бўларди. Ҳарҳолда ундан беш-олти кўйлакни ортиқроқ кийгандим. Шоирнинг ўзи ҳам буни ҳис қилиб, менга андижонча, яъни исмимни қўшмай, ўз жигарларимдек самимият билан “ака”, деб давоми…
«ЎТКАН КУНЛАР» ВА ҚЎРҚУВ САЛТАНАТИ ХХ аср ўзбек насрининг шоҳ асари «Ўткан кунлар» романи илк бор 1922 йили «Инқилоб» журнали саҳифалари орқали дунё юзини кўра бошлаган эди. Ўша дақиқалардан эътиборан бу асар миллатнинг ҳар бир зиёлиси, китобхони руҳиятига, маънавиятига, қолаверса, давоми…