Ashvapati Madra hukmdori edi. U xalqparvar shoh, odamlar va yerdagi barcha jonzotlarning baxtli yashashi uchun qayg‘urardi. Biroq ko‘plab yaxshi odamlar kabi u farzandsiz edi. O‘n sakkiz yil zuryod ber, deb xudoga nola ayladi, qurbonliklar qildi, riyozat chekdi. Iloha Savitriga hamdu davomi…
Qayda qoldi butun olam men tug‘ilgan kun? Qani Moskvaning elektr fonuslari? Qani odamlar? Qayoqqa g‘oyib bo‘ldi zaminu osmon? Derazam ortida hech nima ko‘rinmaydi! Zulumot… Bizlar butun bashariyatdan uzilib qolganmiz. Kerosin bilan yoqiladigan ko‘cha fonuslarining eng yaqini bu yerdan to‘qqiz chaqirim davomi…
— Oyijon, qayoqqa boryapmiz? — so‘radi qizcha onasiga cho‘chinqirab qarab. — Otang boshlab boryapti bizni, — javob berdi onasi. — Ota, biz qayoqqa boryapmiz? — so‘radi qizcha otasidan. — Bir yaxshi joyga. Sen hali tushunmaysan, — uzuq-yuluq javob qildi otasi davomi…
10 banddan iborat doston (Muqaddima va xotimasi bilan) — Ushla, mahkam ushla, ahmoq! — deb chinqirardi Chichikov aravakash Selifanga. — Shopim bilan chopib tashlayman sen badbaxtni! — deya baqirardi otlarni yeldek uchirib kelayotgan mo‘ylovdor chopar. — Nima, ko‘rmisan, arvoh urgur, davomi…
Nogahon darvoza taqillab, ota-bolaning suhbati bo‘lindi. «Kim bo‘ldiykin?» Muzaffar otasiga bir nigoh tashladi-yu, o‘rnidan sakrab turib, darvoza tomon yurdi. Yo‘lak qorongi bo‘lgani uchun chiroqni yoqib, darvozani ochdi va ostonada turgan un zavodi ombor mudiri — Xo‘ja Sayfiddinovni tanib qoldi. Unga davomi…
Bu juda qadimda o‘tgan. Zamonlarning zamonida, yer yuzida maysalardan ko‘ra dov-daraxtlar ko‘p bo‘lgan, qurg‘oq yerlardan ko‘ra o‘lkamizda obi hayot mo‘l bo‘lgan davrlarda bir qirg‘iz qabilasi ulkan va muzday daryo bo‘yida yashardi. Bu daryoni Enasoy deb atashardi. U bu yerlardan uzoqda, davomi…
Sharq mamlakatlari bo‘ylab qilgan sayohatlarim asnosida bir gal Birmada ham bo‘lgandim. O‘shanda men Mandalay tomonga suzib ketayotgan ulkan kemaga chiqib, kema kechqurun qaysidir bir mo‘jazgina qishloq yaqinida tunni o‘tkazish uchun langar tashlaganida, beixtiyor, ana shu qishloqchada biror fursat qolishni istab davomi…
Poyezd roppa-rosa bir yarim soatga kechikdi. Menga hamroh bo‘lib kelgan ikki-uch nafar yo‘lovchi ertalabki soat oltida bunday izg‘irin, achitqi havoda kelgandan ko‘ra, yana bir oz avvalgi joyimizda qolsak durust bo‘larmidi, deya bir-birlariga norozi to‘ng‘illashganlaricha poyezddan tusha boshladilar. Biroq qarshimizda Emil davomi…
Ellik yettiga kirsa-da, hamon tetik, bardam Fyodor Dementevich, qishloqdoshlari tili bilan aytganda, Lapa, kuyovining yangigina uyidan chiqaverishda, usti yopiq zinapoyaning keng, tekis randalangan taxtalariga baquvvat oyoqlarini tiragancha derazalarning chiroyli o‘yma chaspaklarini nechanchi martadir tomosha qilardi. Eshik ochildi, otasiga juda o‘xshab davomi…
U: “Juda ham o‘zgarib ketibsan”, demoqchi bo‘ldi-yu, lekin “Hech ham o‘zgarmabsan”, deb yuborganini o‘zi ham sezmay qoldi. Ular bir-birlarini ko‘pdan buyon tanir edilar. Go‘yo ular hozir birinchi marotaba uchrashib qolganday edilar. Bu erkak yoshligida qarshisidagi ana shu shahlo ko‘zlarga, mayin davomi…