Михаил Шолохов. Асарлар тўплами. 8 жилдлик. 6-жилд: Очилган қўриқ. Биринчи китоб. Ваҳоб Рўзиматов таржимаси. — Тошкент, “Тошкент” бадиий адабиёт нашриёти, 1965. Замонамизнинг буюк ёзувчиси М. Шолоховнинг «Очилган қўриқ» романида коллективлаштириш даври акс эттирилган. Автор чуқур ўзгариш, қишлоқдаги қурилишларини зўр эҳтирос, давоми…
Суд иши кўрилаётган хонада пишлоқ ҳиди анқирди. Одамлар лиқ тўла хонанинг бурчагидаги тўнтариб қўйилган кичикроқ бочка устида ғужанак бўлиб ўтирган боланинг димоғига пишлоқ ва яна алланарсаларнинг ҳиди уриларди; ўтирган жойидан у япасқи, думалоқ, дўмпайган тунука идишлар қатор қилиб терилган токчаларни давоми…
Ўн олти киши сиғадиган юк машинасида биз йигирма беш киши тиқилишиб зўрға ўтирар эдик. Сон-саноқсиз қирлар, ўйдим-чуқур жойлар ва тик кесиб ўтган муюлишлардан қанчадан-қанчасини босиб ўтган эски машина зўрға юриб борарди. Винтлари ҳам, ғилдираклари ҳам, ҳаммаси бўғиқ товуш билан хириллар, давоми…
Саломат трикотаж фабрикасига дарвозабонликка кириб, саксон лира ойлик оладиган бўлди. У бунака маош бир киши у ёқда турсин, чорак кишига ҳам етмаслигини била туриб, шундай қилди, чунки у ўзининг ишчанлигига, уддабуронлигига ишонарди. Ахир унинг бу қобилияти бир кун эмас, бир давоми…
Қабристонга олиб борадиган йўл шундоққина катта йўл ёқасидан ўтганди. Йўлнинг нариги бетидан тураржойлар бошланар, янги қурилишлар давом этар, уларнинг айримларида одамлар ишлашарди. Шундан сўнггина далалар бошланар эди. Ярмигагина тош ётқизилган катта йўл ёқасида буралиб-буралиб кетган, сершох, сербутоқ азим қора қайинлар давоми…
Земство касалхонаси. Доктор уйланиш учун кетгани сабабли касалларни қирқ ёшлардаги бақалоқ фельдшер Курятин қабул қилмоқда. Унинг устида эскириб кетган жужинча жакетка ва йиртиқ-ямоқ трико шим. Юзида ўз вазифасига садоқат ҳамда дилкашлик аломати зоҳир. Чап қўлида, кўрсаткич бармоғи билан ўрта бармоғи давоми…
Иштирок этадилар: ЗИНАИДА МИХАЙЛОВНА – киноактриса. УЛЬЯНА АНДРЕЕВНА – уйбошқарувчи Буншанинг хотини. МАЛИКА – Иван Грознийнинг рафиқаси. ТИМОФЕЕВ – ихтирочи. МИЛОСЛАВСКИЙ – Жорж. БУНША – Бунша-Корецкий, уйбошқарувчи Иван Васильевич. ШПАК АНТОН СЕМЁНОВИЧ. ИВАН – Иван Грозний. ЯКИН – кинорежиссёр. КОТИБ давоми…
Хўш, ҳаммаси нимадан бошланди? Билмайман, бунга анча бўлган, ҳаттоки, аниқ вақтини ҳам эслай олмайман. Мен Португалиянинг Эрисейра шаҳрида туғилганман. Лиссабондан унча узоқ бўлмаган денгиз бўйидаги бу маскан ўша пайтда балиқчиларнинг кичик бир қишлоғи эди. Отам сиёсатни деб бизларни тарк этгач, давоми…
Гул экилган узун уватдан юздан ортиқ гул поячалари – шундай ер юзасида – юрак ёки тугилган тилчадек барг елпиғичсимон бўй чўзиб очилиб ётар ва гулкосалар қуюқ ранг-дор доғлар билан қопланган алвон, мовий, сариқ баргларини кўз-кўз қиларди; косаси ту-бидаги алвон, мовий, давоми…
Бу минбарга ҳамма ёзувчилар чиқиши насиб қилавермайдиган, насиб қилганда ҳам фақат бир марта имкон бериладиган минбарга мен уч-тўртта тиркаб қуйилган зинапоядан чиқиб келганим йўқ. Юзлаб, балки минглаб чалаярим, ўткир қиррали, муз босган зинапояларни босиб, зулмат қаъридан ўлмай чиқиб келдим. Эҳтимол, давоми…