Makario deganlari bu, yigirma yildan buyon yuragidagi yagona orzusining ushalishidan umidvor, egnida juldur kiyimu ochlikdan tinmay hiqillayveradigan o‘n bitta bolaning otasi bo‘lgan qishloqlik bir daraxt kesuvchi. Oilasi bilan zo‘rg‘a tiqilib yashaydigan, tob tashlab, puturi ketgan xaroba uyining o‘rniga u, jon-jahdi davomi…
A.V.[1] va Ye.V.[2] GOGOLLARGA Axen 1836 yil, 17 iyul (eskicha sana) Assalom, mening bebaho singillarim Anet va Liza. Sizlar meni rostdan ham sog‘inmagansizlar va men to‘g‘rimda kamdan-kam o‘ylaysizlar. Agar bu gapim noto‘g‘ri bo‘lib, meni tez-tez eslab turgan bo‘lsalaringiz, shuningdek, men bilan davomi…
Mamlakat sharqida joylashgan N shaharchasini bilasizmi? Bilmasangiz, o‘kinmang sira, o‘kinishga arzimaydi. Bunaqa shaharlar tiqilib yotibdi, hammasi bir go‘r, gugurt qutisidek bir xil. Bittayu bitta ko‘chasi yozda bilq-bilq tuproq, qishda, ayniqsa, qishning oxirlari – fevral oyida loy, balchiq, markaziy maydonida uchta davomi…
Taksi haydovchilar rasvo bo‘lishadi-da juda, tiqilinchda odamning holi-joniga qo‘ymay xira pashshadek yopishib olishgani-chi, nega shunaqa qilishadi-ya, ko‘rib turishibdi-yu, ahvol-tirikchilikni – haydasang ketmaydi, boshida, yo‘q, kerakmas, qo‘yasanlarmi-yo‘qmi, bo‘ldi-da endi, deya javob qilib charchamayotgan odamning oxiri indamay, namoyishkorona yuzini burib olishdan o‘zga davomi…
Men bu matnni aktyor Eujenio Allegri va rejissyor Gabriele Vachis uchun yozgan edim. Ular joriy yilning iyulida Asti shahrida o‘tkazilgan festivalda premerasi namoyish etilgan spektaklni yaratishdi. Bilmadim, bu sahna uchun pesa yozdim deyishimga asos bo‘ladimi, yo‘qmi – zero, ayrim shubhalarim davomi…
Chegara punktida motorlari ishlagan holda navbatini kutib turgan yengil mashinalar soni ko‘p emasdi. Rasmiyatchiliklar juda tez ado etilardi. Har bir qariya yoinki “belgilangan shaxs” uchun ming belgiya franki yoxud yetmish gulden olishar, so‘ng rasmiy ruxsatnoma berishardi. Ulkan reklama lavhalarida “Benilyuksga davomi…
Xizmatkor qiz astagina eshik qoqib, mo‘raladi-da: “Xonamga boraversam maylimi?” deya izn so‘radi. Tomas kitobdan ko‘z uzib beixtiyor bosh irg‘adi-yu, yana mutolaaga sho‘ng‘ib ketdi. Ammo bir necha qator o‘qigandan so‘ng xayoli tarqadi. Uydagi tinchlikni buzayotgan shovqinga quloq soldi. Xizmatkorning vanna eshigini davomi…
Fantastika, u qanchalar fantastik bo‘lmasin, oydek ravshandir. Aniqrog‘i, tabiiydir. Lui Vaks U tomoshatalab to‘da orasidan zo‘rg‘a sirg‘alib chiqib, o‘ziga qarab shoshib kelayotganlarga epchil chap bergancha qadamini tezlatdi. Regentlik ko‘chasidan pastga yugurgudek bo‘lib tushdi. Qumdagi Bibi Maryam cherkovini aylanib o‘tib o‘ngga davomi…
Uning iyun kunlaridan birida uyi ostonasida rangi devordek oppoq, qorni biroz shishgan alfozda o‘tirganini eslayman. Qo‘shnilar: “Istisqo bo‘pti”, – deyishgandi. O‘zi shaharda ishlab yurgandi, ammo mana bir necha haftaki, shu g‘alati darddan shishib-azoblanib uyiga – ota-onasi qoshiga qaytdi. Esimda, Katerina davomi…
Do‘stim Pero bir qizni sevib qolibdi. Qarang, tuppa-tuzuk yurgan odam birdan sevib qolgan emish. Bunga qarshi emasman, ammo uning oqibati menga qimmatga tushishini bilardim. Xuddi kutilganidek do‘stim Pero oldimga telbalarcha yugurib kelib, qo‘limni qisdi-da: “Xullas, falon-pismadon”, – dedi. Uning gaplarini davomi…