(Rassom hikoyasi) I Bu voqea bundan olti-etti yil avval, men T. gubernasining uyezddaridan birida, pomeshchik Belokurovning mulkida yashab turganimda ro‘y bergan edi. Belokurov yosh yigit bo‘lib, saharlab o‘rnidan turib, beli burma kamzul kiyib yurardi va kechqurunlari pivoxo‘rlik qilardi. U menga davomi…
Beqiyos yo‘rg‘a Xolstomer xotirasiga bag‘ishlayman. 1 To‘rt yashar poygachi ayg‘irni Zumrad ot deb atashardi. U bo‘ychan, kulrang, qaddi tik, tanasi kumushrang. Odatdagiday yarim tunda sayisxonasida uyg‘ondi. Unga yonma-yon, chap va o‘ng, dahliz orqali o‘tiladigan qarama-qarshi tomondagi otlar bir tekis, yoqimli davomi…
Ularni kechasi turmadan olib chiqib, shaharning zim-ziyo ko‘chalari bo‘ylab, allaqayoqqa olib ketishyapti. Ammo Avtux qaysi tomonga ketishayotganini bilolmay xunob. Usti yopiq mashinada deraza degan narsa yo‘q, biror joyida yilt etgan yorug‘ tushadigan teshigi ham ko‘rinmaydi, na tashqarida, na ichkarida biror davomi…
Bog‘ panjarasi yonidan aravalarning o‘tib borayotgani eshitildi, ba’zan ularni sal-pal chayqalib turgan barg-yaproqlar orasidan ham ko‘rib qolardim. Ularning jazirama issiqda qurib-qaqshab ketgan kegay hamda shotilari shunaqangi g‘ichirlardiki! Daladan qaytayotgan ishchilarning bundan kulishayotganini ko‘rib, odam uyalib ketardi. Men ota-onamning bog‘ida, daraxtlar davomi…
U tog‘lik er-xotin Sono va Jadening qizi edi. Bir yili dehqonchilikda ularning omadi chopmadi, Kotgar yaqinidagi Satle vodiysida ekilgan ozgina ekinni ham ayiqlar payhon qilib ketdi. Tog‘lik er-xotin bunday talofatni o‘z xudolarining marhamatsizligiga yo‘yishdimi, boshqa sababdanmi, o‘sha yili qishda ular davomi…
Yog‘och devorlardagi tirqishlardan kirayotgan quyosh nurlari omborxona binosi ichini g‘ira-shira yoritib turardi. Qo‘liga yuqqan oqish yog‘och changini ishqalab yuvib tashlash uchun payrahaga egilar ekan, u o‘zini jinoyatchi deb his qildi. Sirasini aytganda, ishqalab yuvadigan hech narsa yo‘q edi. Shunchaki, ehtimol davomi…
V asrda ham hozirgidek har kuni ertalab quyosh chiqar va kechqurun uxlagani yotar edi. Ertalab quyoshning dastlabki nurlari shudring bilan o‘pishganda yer jonlanar, havo quvonch, shodlik va umid tovushlariga to‘lar, kechqurun esa shu yer tek qolar va shafqatsiz qorong‘ulikka cho‘mardi. davomi…
— Qurmag‘urning o‘ziyam juda katta olim-da. — Nima, birorta zo‘rroq kashfiyot qilganmi? — Shu ham savol bo‘ldimi? Shuni so‘rab o‘tirganingizga hayronman. Avomni avom desak, tuppa-tuzuk ziyolilarimiz ham ilmu fanga qiziqmas ekan-da. Bu olim adabiyot tarixiga oid kitoblarda shu vaqtga qadar davomi…
Dunyoda shunday odamlar borki, ularning har bir barmog‘ida bittadan hunar bo‘ladi. Bizga o‘xshash mulla quruqlarning bo‘lsa o‘nta barmog‘ida o‘nta tirnoqdan boshqa narsasi yo‘q. Darvoqe, mening qo‘limdan ham bir hunar keladi: odam ko‘p joyga tushib qolsam, darrov qo‘limni ishga solib, atrofimdagi davomi…
«Hayot — achchiq narsa, janoblar. Hayot — tikanli yo‘l. Hayot…» Ana shunaqa chukur ma’noli gaplar yozilgan uchta daftarim bor. Bularning hammasi hayot falsafasi bilan to‘la. «Hayot — bu turgan-bitgani uqubat demakdir. Hayot — bu zo‘r mashaqqat bilan chiqiladigan cho‘qqi demakdir. davomi…