“ҲАЁТ ИСМЛАР ДАВРИДАН БОШЛАНАЖАК” Андре Моруанинг асарларини ўқиган одам борки, сўз санъатининг қудрати, унинг сеҳр-жодуси, камалакдек товланувчи жилолари, ижодга хос ногаҳоний содир бўлиб турувчи ҳодисалари, ижодий лабораторияда юз берувчи махфий, ҳатто санъаткорнинг ўзи учун кутилмаган ва номаълум синоатларни, улар заминидаги давоми…
Ўрмон қоровули Артёмнинг қийшайиб кетган пастаккина уйчаси. Деворга осилган катта қора образ тагида икки киши ўтирибди: бири Артёмнинг ўзи — пакана бўйли, юзлари қариганликдан буришиб бўйнигача соқол босиб кетган озғингина мужик, иккинчиси бир ёқдан келган овчи — новча, яп-янги қизил давоми…
У кириб келгунча, чекувчилар учун мўлжалланган купеда ёлғиз ўзим ўтиргандим. Мўйнали узун пальто кийган, эллик долларлик чамадон кўтариб олган эди. Қўлидаги чамадонини ўриндиққа қўйганидан сўнг менга кўзи тушди. – Хўш, хўш, хўш! – деди у ва худди бир нимани эслагандек давоми…
Дугонажоним Китти! Сенга энг инжа сирларимни ишонаман ва мени қўллаб-қувватлайсан деган умиддаман. Анна Франк 1942 йил, 14 июнь, якшанба Хатимни туғилган кунимга берилган совғалар орасида сени кўриб қўлимга олган лаҳзадан бошлайман (аслида, сотиб олинган кунингдан кундалик тута бошлагандим, лекин бу давоми…
I Бу китоб – таржимаи ҳол ҳам, ёднома ҳам эмас. Ҳаётда нимаики бошимдан ўтган эса, ёзган асарларимда фойдаланганман. Бир пайтлар аллақайбир кечинмаларим туртки бериб, улардан бадиий асар яратиш учун воқеалар, иштирокчилар ўйлаб топардим, кўпинча ўзимга яқин ёки жилла қурса таниш давоми…
Қаёқдан томир уриб келганини билмайман, уйимизнинг кунботар бурчида бир туп тўранғил новдаси пайдо бўлди. Япроқлари ям-яшил, теракдек расо. Хотинимга кўрсатдим: – Қара, тўранғил! Нари борса, уч йилда соя беради. Тагига сўри қўйиб, маза қилиб дам оламиз. – Ширинжа-пиринжа тушмайдими? – давоми…
СУРАТДАГИ ПАТ Бир рассом танишлари билан овга борди. У милтиқдан яхши отарди. Лекин кўпдан бери ўрмонда бўлмаган. Кўзини қамаштирувчи, яшилликка бурканиб ётган дарахтлар орасида, кўзга ялт этиб ташланиб, тезда йўқоладиган қизғиш-сариқ қанотли лойхўракларни яқиндан кўрмаган. Тўсатдан унинг оёғи остидан бир давоми…
Кечаси соат бирлар чамаси. Қари қиз — акушерка Марья Петровна Кошкинанинг эшиги олдида бошига цилиндр ва устига капюшонли шинель кийган баланд бўйли бир жаноб тўхтайди. Кузнинг қоронғи кечасида унинг на юзи, на қўлларини кўриб бўлмас, аммо йўталиб қўйишидан ва қўнғироқ давоми…
Меҳмонхонадаги сўзловчи соат гўё уни ҳеч ким эшитмаётгандек тинмай куйларди: – Чиқ, чиқ… Миллар етди еттига, Якун ясанг уйқуга! Тонгги сукунат оғушидаги уй бўм-бўш эди. Соат тинмай чиқиллар ва бўшлиққа уқдиришда давом этарди: “Саккиздан тўққиз дақиқа ўтди, нонушта вақти етди! давоми…
Иштирок этувчилар: Рўдакий – ёш, IV пардада – қари. Маж – унинг тенгқури, IV пардада – қари. Балъамий – 48 ёшда. Нигина – 18 ёшда. Бону – Балъамийнинг хотини, 43 ёшда. Амир Наср – ёш. Устод, сарой шоирлари сардори – давоми…