– Мана мен катта ва иссиқ олтита одеял, катта ва пишиқ олтита арра, Гудзон компанияси ишлаган ўткир ва узун олтита пичоқ; буюк уста Могума ишлаган иккита қайиқ; чанага қўшадиган унта кучли, чидамли ит ва учта милтиқ бераман, биттасининг тепкиси синиб давоми…
Қишлоқ аҳолиси зўр ташвишда. Хотин-халаж чинқиришиб, лаби-лабига тегмай тўхтовсиз жаврашади. Эркакларнинг қовоғи солиқ, улар шубҳа билан атроф-теваракка қарайдилар, ҳатто итлар ҳам безовталаниб, дайдиб юрадилар, улар ҳам бутун қишлоқни қоплаб олган ҳаяжонли ташвишни ғира-шира сезиб, фалокат юз берган ҳамон ўрмонга қараб давоми…
Тураман. Меҳнатга чақирар кундуз. Ялқовликни ато қилмагин, ё, Раб! Кундузи танамдан агар чиқса жон, Қилган меҳнатим чун айлагил эҳсон! Омин. — Ҳозироқ тур, Жонни. Бўлмаса овқат бермайман! Бу гaп болага таъсир қилмади. Бола уйғонишни сира ҳам истамас, хаёлпараст ўз хаёлий давоми…
Кўзлари маъюс мўлтираган бўрикалла ит чодир этагини у ёқ-бy ёққа суриб, қиров босган тумшуғини ичкари суқди. – Эй, Сиваш! Йўқол-е, падарингга лаънат! – деб қичқирдилар норозилик билан чодирдагилар бараварига. Беттлз тунука лаганча билан итнинг тумшуғига туширди, итнинг боши бир зумда давоми…
Чаналарнинг ғижирлаши тинмас, олдинги сафда бораётган итларга тақилган қўнғироқчалар жирингларди; лекин итлар ҳам, одамлар ҳам жуда чарчаганлар, шу сабабдан индамай борардилар. Улар узоқдан келишарди, яқинда ёққан қордан кейин эса ҳали йўл очилмаганди, музлаган бyғy гўшти ортилган чаналар юмшоқ қордан зўрға давоми…
Aрқoнлaр ечилиб, “Сиэтл-4” сoҳилдaн aстa-сeкин узoқлaшa бoшлaди. Пaлубa юклaр билaн лиқ тўлгaн, юклaрнинг устидa эсa турли тусдaги ҳиндулaр, итлaр, чaнa ҳaйдoвчилaр, сaвдoгaрлaр ҳaмдa уйлaригa қaйтишaётгaн oлтин излoвчилaр ғужғoн эдилaр. Дoусoн aҳoлисининг кўпчилиги жўнaб кeтaётгaнлaрни кузaтиш учун сoҳилгa тўплaнишди. Тaxтa зинaлaр давоми…
Имроли қамоқхонасининг йиллик йиғилишида оролга анжир ниҳолларини экиш таклифини киритган Мурод Мурод ўғли бир ҳафтадан кейин дарҳол ишни бошлади. Бир йилда бир юз йигирма кило пиёз, ўн беш минг кило бақлажон, саксон мингта қовун, худди шунча тарвуз, буғдой ҳамда маккажўхори давоми…
Бу ҳақда сиз сўраманг, мен айтмай! Раббим бундайин шармандаликни ҳеч кимнинг, ҳатто душманимнинг ҳам бошига солмасин! Улкан қаҳвахона худди пойдевори билан бирга қулаб тушгандек бўлди. * * * Шарафбей бутун оғирлиги билан ўзини ташлаганидан стол ғичирлаб кетди. Чўнтагидан дастрўмолини чиқариб, давоми…
– Бу нима? Роман ёзяпсанми? – Йўқ. – Унда нима? – Бир неча достон. – Ҳарб ҳақидами? – Эски қаҳрамонларнинг ҳаётига доир. Жуда тез шуҳрат қозониб кетган қариндошим бетакаллуфлик билан ёнимга ўтириб олди. У урушнинг бошида ўрта мактабни эндигина битирган давоми…
Бизни деворлари оппоқ чорси хонага итариб-туртиб киритишди. Ўткир ёруғлик кўзни қамаштирди. Зум ўтмай стол ортида қандайдир қоғозларни титиб ўтирган кишилик кийимидаги тўрт нусхани кўрдим. Бошқа қамоққа олинганлар бир оз нарироқда тиқилишиб туришарди. Биз хонани кесиб ўтиб, уларга қўшилдик. Бу одамларнинг давоми…