10 banddan iborat doston (Muqaddima va xotimasi bilan) — Ushla, mahkam ushla, ahmoq! — deb chinqirardi Chichikov aravakash Selifanga. — Shopim bilan chopib tashlayman sen badbaxtni! — deya baqirardi otlarni yeldek uchirib kelayotgan mo‘ylovdor chopar. — Nima, ko‘rmisan, arvoh urgur, davomi…
Nogahon darvoza taqillab, ota-bolaning suhbati bo‘lindi. «Kim bo‘ldiykin?» Muzaffar otasiga bir nigoh tashladi-yu, o‘rnidan sakrab turib, darvoza tomon yurdi. Yo‘lak qorongi bo‘lgani uchun chiroqni yoqib, darvozani ochdi va ostonada turgan un zavodi ombor mudiri — Xo‘ja Sayfiddinovni tanib qoldi. Unga davomi…
Bu juda qadimda o‘tgan. Zamonlarning zamonida, yer yuzida maysalardan ko‘ra dov-daraxtlar ko‘p bo‘lgan, qurg‘oq yerlardan ko‘ra o‘lkamizda obi hayot mo‘l bo‘lgan davrlarda bir qirg‘iz qabilasi ulkan va muzday daryo bo‘yida yashardi. Bu daryoni Enasoy deb atashardi. U bu yerlardan uzoqda, davomi…
Sharq mamlakatlari bo‘ylab qilgan sayohatlarim asnosida bir gal Birmada ham bo‘lgandim. O‘shanda men Mandalay tomonga suzib ketayotgan ulkan kemaga chiqib, kema kechqurun qaysidir bir mo‘jazgina qishloq yaqinida tunni o‘tkazish uchun langar tashlaganida, beixtiyor, ana shu qishloqchada biror fursat qolishni istab davomi…
Poyezd roppa-rosa bir yarim soatga kechikdi. Menga hamroh bo‘lib kelgan ikki-uch nafar yo‘lovchi ertalabki soat oltida bunday izg‘irin, achitqi havoda kelgandan ko‘ra, yana bir oz avvalgi joyimizda qolsak durust bo‘larmidi, deya bir-birlariga norozi to‘ng‘illashganlaricha poyezddan tusha boshladilar. Biroq qarshimizda Emil davomi…
Ellik yettiga kirsa-da, hamon tetik, bardam Fyodor Dementevich, qishloqdoshlari tili bilan aytganda, Lapa, kuyovining yangigina uyidan chiqaverishda, usti yopiq zinapoyaning keng, tekis randalangan taxtalariga baquvvat oyoqlarini tiragancha derazalarning chiroyli o‘yma chaspaklarini nechanchi martadir tomosha qilardi. Eshik ochildi, otasiga juda o‘xshab davomi…
U: “Juda ham o‘zgarib ketibsan”, demoqchi bo‘ldi-yu, lekin “Hech ham o‘zgarmabsan”, deb yuborganini o‘zi ham sezmay qoldi. Ular bir-birlarini ko‘pdan buyon tanir edilar. Go‘yo ular hozir birinchi marotaba uchrashib qolganday edilar. Bu erkak yoshligida qarshisidagi ana shu shahlo ko‘zlarga, mayin davomi…
— Sos, sos! Nuqta, chiziqcha, chiziqcha, chiziqcha, nuqta, nuqta, nuqta, chiziqcha. Sos! Tat, taa… tat, tat, taa… tat… Sos! Chiziqcha, chiziqcha, nuqta, chiziqcha, nuqta. Sos! Xabar Unqopani yuk tashish kemasidan kelardi. Eng yaqin sohildagi xabarchi Unqopani kemasiga javoban morze yozuvida: davomi…
Nihoyat, shunday kun keldiki, otasi bolakay Dimani yetaklab hayvonot bog‘iga olib bordi va unga yo‘lbarsni ko‘rsatdi. Yo‘lbarsning ko‘zlari yashil va qorachig‘i bo‘ylamasiga joylashgan, qora terili tumshug‘i atrofida qora rang halqa, boshining ikki yonboshidagi dikkayib turgan quloqlari teng yonli uchburchakka o‘xshardi. davomi…
Bu ahmoqona hazillarning menga nima keragi bor? Bu yumor menga nimaga kerak? Kim mendan hazillashishni so‘rayapti, boshimga g‘alva orttirishni kim iltimos qilyapti? Sheremetevo aeroportida kim mening tilimni qichitdi, deb so‘rash kerak. Bojxona oldida xotinimga dedim: “Quloq sol, granatalar jomadonimga sig‘mayapti, davomi…