Илоннинг вишиллаган товушидан чўчиб уйғонди. Ўзи сезмаган ҳолда кўзи илинганини пайқади. Ўзининг қаерда эканини эслашга уриниб кўрди, аммо эслолмади. Фақат яна қулоғига илон товуши эшитилиши билан ҳушёр тортди уйқуси ҳам бирдан ўқиб кетди. Дафъатан боласи эсига тушди, дарров чодирнинг тепа давоми…
Онанинг кенжатойи қиш чилласида туғилди. Ташқарида қор гупиллаб ёғарди. Изғирин шамол ҳовлини босган қор уюмини хирмондек совуриб, муз боғлаган дераза ойналарига пуркайди. Гўдак чинқириғи ҳаммани сергак торттирди. Хонадаги зулмат ичида кўз-кўзни кўрмасди. Ота тимирскиланганча, гугурт қидиради, аксига олиб, бу зим-зиё давоми…
Хотинининг ўлими унинг тинч ҳаётини остин-устун қилиб юборди. Бугунгача ҳаёт, тақдир, дунёнинг бошию охири ҳақида ўйлаб ҳам кўрмаганди. Фақат бу ўлим зулматни тилиб ўтган чақмоқ сингари уни сергак торттирди. Энди онасиз қолган ўғли нима қилади? Яхшиям ҳали ёш гўдак, кўп давоми…
Ер худди дунёда яралганидан бери ёмғир кўрмаганга ўхшар, иссиқдан қадди букилган дарахтлар ерга ночор термилиб туришар, тақир биёбонда унган гиёҳлар аллақачон қовжираб кетган, сувсизлликдан ер тарс-тарс ёрилиб ётарди. У буларнинг ҳеч бирини кўрмасди. Унинг фикри хаёлини олисдан келаётган антиқа бир давоми…
Ёз пайтлари бу кичик маҳалла қаҳвахонасининг боғига тез-тез қатнаб турардим. Шу сабабли бир куни кечқурун, қора бўрон авжи қутурган пайт ичкари кирганимда ётсираб ўтирмадим. Қаҳвахона овлоқ жойга жойлашган эди. Япроқлари тўқилиб битган икки тол билан, тепасида уч-тўртта қовжираган барг осилиб давоми…
Мен сизга айтсам, ҳаммамиз “Европа” деган касалликка чалинганмиз! Мабодо Европада чиқарилган пайпоқ сотиб олсак, уни оёғимизга кийишга ҳам кўзимиз қиймайди. Ноёб хазинани қўлга киритгандай хурсандчиликдан теримизга сиғмай, бир-икки танишимизга мақтаниб оламиз: – Қара, Европада ишлаб чиқарилган. – Қойил! Қаердан олдинг? давоми…
Унинг шаҳар касалхонасига бош шифокор бўлган йиллари шаҳар жанубидан қуриб олган тўрт хонали уйи фарзандлари каттайган сайин қўшиб қуравериб, улкан саройга айланган эди. Уй ортидаги томорқаси кичраявериб, товуқхонага тақалиб қолди. Шаҳар марказидаги тўрт қаватли, бетон деворли уйнинг кичик ҳужраларига кўникмай давоми…
Тўғрисини айтсам, ҳафталик газеталарда чоп этиладиган “Юлдузлар башорати”ни ўқишни хуш кўраман. Фолбинга ишонгандай ишонаман-да бу башоратларга. Чунки кўпинча само ёритқичларининг кароматлари тўппа-тўғри чиқади. Унча-мунча чамалашмаса, ўзим тўғрилаб юборавераман. Кечаги якшанба куни газет дўконининг олдидан тўхтамай ўтиб кетмоқчи эдим, лекин ойнага давоми…
Оилада учовлон эдилар — ота, она ва ўғил. Ота — кекса большевик, она — уй бекаси, ўғил эса ўн икки йиллик ҳаёт тажрибасига эга бўлган эски пионерлардан эди. Ҳаммаси соз эди. Шунга қарамай, ҳар куни эрталабки нонушта пайти оилавий баҳс, давоми…
Аёллар билан боғлиқ тушунчаларимизнинг барчаси “меҳр-шафқатли”, деган сўзга жо бўлади. Сингил, рафиқа, дўст, она – бу юксак таърифлар негизи, моҳияти ҳам меҳр-шафқатдан иборат эмасми? Аёл – ҳаёт бахш этади, ҳаётни кўз қорачиғидай асрайди, аёл ва ҳаёт – муштарак. ХХ асрнинг давоми…