Ob-havosiga sal-pal chidasa bo‘ladigan qish kunlarining birida, peshindan keyin Lom yo‘liga aylangani chiqdim. «Aylangani chiqdim» so‘zlarini eshitganda oldinga va orqaga siljuvchi har xil odamlar orasida odob saqlab asta-asta ketayotgan, modaga muvofiq kiyingan, tanishlar uchraganda nazokat ila jilmayib, ehtirom-la ta’zim bajo davomi…
Lenchoning kaftdekkina yeri bo‘lib, unda yolg‘iz o‘zi ishlardi. Bu yil jo‘xori, yoniga loviya ekkan edi, hosil durust bo‘ladigan ko‘rinadi. Yomg‘ir quyib bersa qaniydi. Odatdagi tonglarning birida Lencho — ekin-tikin nimaligini tushunadigan, o‘ta ishonuvchan dehqon — shimol tarafdan suzib kelayotgan bulutlarga davomi…
Fabrikaning betonlangan kenggina hovlisi qaytadan eritishga mo‘ljallangan siniq oynalar bilan to‘lib-toshib yotardi. Tog‘day uyulib yotgan oynalar tonggi quyoshning nurlarida olmos qirralarini yiltiratgancha harakatsiz yotardi. Mana, necha kundirki vagon-vagon siniq oynalarni qizigan bo‘tqaga aylantiruvchi pechlardan ko‘kka tutun o‘rlamaydi. Qeyinchalik mazkur qorishmadan davomi…
— Qirqqa kirib qoldingiz, axir,— dedi zarda bilan xotinim.— Bundoq o‘zingiz haqida o‘ylab, chekishni tashlasangiz bo‘lardi. Bu zararli-ku!..— Shunday deb to‘ng‘illagancha yonboshga o‘girilib oldi.Qancha vaqt o‘tganiykin? Avval stulga yastanib o‘tirdim-da, oyog‘imni deraza tokchasiga uzatdim. Keyin gazetani ochdim — qachon, qay davomi…
Uning kayfi yo‘q edi, umri bino bo‘lib og‘ziga ichkilik olmagandi. Bugun esa u manavi mo‘jazgina albomni olish uchun egilganda xuddi ichib olgandek, boshi aylanib, yuragi dukillab urib ketdi. Albom uning kaftida o‘z-o‘zidan ochilib: «Hali shoshmay tur, qanday mo‘jizalarning shohidi bo‘lasan!»—deyayotgandek davomi…
U manzilga qosh qoraymasdan yetib olmoqchi edi, shuning uchun tez ketib bormoqda edi. Tamoman holdan toyib, yiqilib qolmaguncha, nafas ham olmasdan deyarli chopib kelgandi. Bir daqiqa bo‘lsa ham nafas rostlab olish lozim edi. Tevarak-atrofda qurib-qovjiragan yer yastanib yotardi. Bir necha davomi…
Tobutni barakning tor-tanqis eshigidan olib chiqishayotganda, turklar g‘uj bo‘lib olishdi. Xuddi marhum eshitib qoladiganday hadiksiragan shivirlash eshitildi:— Oldini tushiringlar!Haligi odam aytganday qilib, ming mashaqqat bilan eshikdan chiqishdi. Hovliga chiqishgach, odamlar yengil nafas olishdi. Yomg‘ir savalamoqda edi, lekin tobutning atrofida turgan davomi…
Onam o‘libdi. Men bu haqda ozodlikka chiqqan kunim eshitdim. Meni kutib, ko‘mish marosimini kechiktirishibdi. Hammalari: «Oxirgi nafasigacha seni esladi…» — deyishdi.Shaharga, mening oldimga faqat otam bilan Amerikalik kelishgandi. Men soat to‘qqiz bo‘lishini kutib turdimda, keyin indamay so‘ridan kamzulimni oldim. Egnimga davomi…
Men otamni juda kam bilardim, uni ko‘rganimga juda ancha vaqt bo‘lgan, shuning uchun ham u yaxshi odam bo‘lganmidi yoki juda yomonmidi, tayin-taxsirli biror narsa deyishim qiyin. Bolalikda hamma otasini telbalarcha va hattoki ko‘r-ko‘rona sevadi. Men ham otamni jon-dilimdan yaxshi ko‘rardim. davomi…
Tut novdalari yana ko‘m-ko‘k barg bilan qoplana boshladi. Hatto ishonging kelmaydi. * * * Oshxonaga borib non kesish va non solingan tarelkani stolga qo‘yish uchun pianino oldidan pastga tushdim Keyin onam ovqatga chaqirguncha yana birinchi barmoqlar uchun ekzersislarni chalishga kirishdim. davomi…