Bir haftadirki, chol ajal bilan olishadi, muttasil dam qismadan joni azobda. Kasal xuruj qilgan paytlar uning qoqsuyak, chuvakkina yuzi taloqdek ko‘karib, dahshatli tarzda bo‘g‘riqib ketadi. Og‘zini katta-katta ochib, yutoqqancha entikar ekan, cholning bo‘yin, peshona, chekka tomirlari o‘qlog‘dek bo‘rtib chiqadi. Xuruj davomi…
Hammasi mana shu sho‘rtumshuqdan chiqdi. Iboddan. Dog‘-dug‘i, maza-masallig‘i — barcha-barchasi soz, do‘stu dushmanning ishtahasini qitiqlagancha bir chiroyli dimlanib turgan maslahatli oshga nuqul birov aytsa-aytmasa burnini tiqib, itgayam solib bo‘lmaydigan qilavergach, sho‘rtumshuq bo‘lmay kim bo‘lsin axir bu Ibod afandim?! Mana, bu davomi…
Odamning o‘zi hech narsa emas, hamma gap — ishda. Gyustav Flober Hamsuhbat topilsa, qishloqda to‘planib gurung qiladigan joylar bor. Hu-uv tepaliklar ham xo‘p rohatijon. O‘sha yerlarga yo hech kimning ko‘zi tushmaydi, yo gurungbop joyligini xayollariga keltirishmaydi, xullas, birov darvozasi og‘zidagi davomi…
Oppoq edi boshda bu dunyo, Ko‘cha oppoq, kechalar oppoq… Xurshid Davron. Birinchi soat darsga kechikkan biz uchovlon botirlar yuraklarimizni hovuchlab endigina maktab binosi yonida uchrashib turgan edik, sinf rahbarimiz Bo‘tayevning olahakkanikiga mengzar o‘tkir tovushi kapalagimizni uchirib yubordi. − Hey-ey, qahramonlaar! davomi…
«Kimsan» ismimning ma’nisiga kelsak, ins-jinslarning nomi ekan. Ma’lumki, ins-jinslarning qo‘nimi bo‘lmaydi. «O‘g‘lim ko‘chaning bolasi bo‘lsin, kasbimni egallasin», deb otamiz shu sharifni kaminaga ma’qul ko‘rganlar. Bizning urug‘ yosh bo‘lsa, ikkala lunjida qurtobasi borday, keksa bo‘lsa, suzmaxaltaday lunji osilgan bo‘ladi. Sababi — davomi…
Bu uy anchadan buyon kimsasiz qolgan edi. Shundanmi, keng xonalari bu holdan huvullab zerikkanga o‘xshardi. Men uning qulfi dilini mehrim kaliti bilan ochib, ko‘ngil ostonasiga cho‘chibgina qadam qo‘ydim. Chunki men hali unga begona edim. Uning ko‘ngil xonalarini yovqarash qilib zimdan davomi…
Yurak xastaliklari bo‘limidan “terapiya” tomon o‘tib borayotgan Eshdavlatovni kimdir chaqirganday bo‘ldi. To‘xtadi. Malol keldi. Tibbiyot ahlining dalolat qilishicha, ikki kuragining o‘rtasidan “tuz koni ochilgan”. Ana kashfiyot! Ellik yildan beri qo‘li qalamdan og‘ir narsa ko‘tarmagan zahmatkash muharrirning xo‘kkaygan yelkasiga tuz emas, davomi…
Millat ozodligi uchun aziz jonini fido, umrini baxshida etgan munavvar zotlar xotirasiga bag‘ishlayman. Ey ulug‘ Turon, arslonlar o‘lkasi! Senga ne bo‘ldi? Dunyoni “urxo”lar bilan titratgan yo‘lbars yurakli bolalaring qani? Nechun tovushlari chiqmaydur? Abdurauf Fitrat Uni ko‘rmasimdan avval tanidim, bilmasimdan oldin davomi…
Rahmatjon ko‘cha eshikni yelkasi bilan itargandi, lo‘kidoni yerga tushib, daranglab ketdi. Ichkaridan avval shoshib xotini, keyin olazarak o‘g‘ilchasi chiqdi. – Ha, tinchlikmi? Sulaymon taxtini ko‘tarib keldingizmi, shahdingiz osmon? – dedi xotin peshonasiga tang‘ilgan yashil durrani mahkamroq tortib. So‘ng devorga suyab davomi…
– Voy baraka topgur-ey! Meni esdan chiqarmabsanda-a? Balki ammam kelganimni bila turib nega o‘tmaydi, deb ginalagandirsan ham. Ko‘rganda kulgichlari yoyilib ketadigan Xadicha ammasi uni xushhol qarshiladi. To‘ladan kelgan, oppoq yuzli, qora sochlari tovonini o‘padigan bu ayolni dilkash deb bo‘lmasdi. Uning davomi…