To‘qsonbosdi mahali edi. Tilovning baytal chopib bo‘lsa-da, poyga olaman, deb karillab yurgan paytlari. Bo‘sag‘adagi ola po‘stakning ustida “xur-xur” uxlab yotgan mushuk yoniga tushgan choponning shovuriga uyg‘ondi; ko‘zini erinibgina ochdi, cho‘zilib kerishdi, old oyog‘i bilan yuzini yuvdi. – Pisht-ey! – dedi davomi…
Iqbol Mirzoga Bu voqeaga ancha bo‘lgan-da. U sovuqlar o‘tib, yomg‘irlar yerga singib, u qorlar erib, o‘rnida yam-yashil o‘tloqlar ko‘karib chiqqan. O‘sha kuni vodiylaru vohalarni quyuq tuman bosgan edi. Sira tarqamas, bulut kabi har yoqni birday enlab olgan, goh quyuqlashib, goh davomi…
Birinchi kun …Qishloqqa kirib borarkan yo‘l yoqasidagi tanish daraxtlardan birortayam qolmaganligiga ko‘zi yetgach dami ichiga tushib ketdi… Bir vaqtlar shoxlari shamolda gurillagan, epikinda sollanishgan, shoxlashishgan shoxlarning soyalari bir birini quvalagan, shoxdan-shoxga uchgan-qo‘ngan qushlar g‘ujuridan, ostida bir maydon o‘tirgan odamning bahri davomi…
Jarchi har kuni erta uyg‘onadi. Rahmatli otasi bolaligidan uni shunga o‘rgatgan. Yuvinib-tozalanib, ich uyga kirib, tonggi namozga jar soladi. Jarchilik unga rahmatli otasidan o‘tgan. Otasi aytishicha, uning ham otasi shu qishloqda jar chaqirib o‘tgan. Undan oldin katta bobosi… Bu naslga davomi…
Uni ilk bor G‘o‘bdintog‘ etagida uchratdim. Quyosh nurlari nimjo‘sh rutubatni kesib, tiramaning achimtir issig‘i zabtiga olganida yaydoq dalada lo‘kkillab ketib borardi. Ahyon-ahyonda biyday yalanglikda is olib chopar, gohida bo‘ynini cho‘zib shuvoqlar orasiga hezlanib tikilib qolardi… Ovi baroridan kelmasa, yana somonpoyasi davomi…
U mening to‘ng‘ich farzandim, ko‘zimning oqu qorasi edi: uning bu ko‘hna dunyoga kelishi, ilk marta go‘yo ona qornidagi taftli va orombaxsh hayoti buzilganidan ko‘ngli qattiq ozor chekkandek, daf’atan chinqirib yig‘lab yuborishi jismu jussamdagi mudroq tortgan tuyg‘ularimni birdan junbushga keltirgan, tushkun davomi…
Bozirgan chavandoz dog‘da qoldi… Qizg‘aldoqning adog‘idan ko‘ndalangiga Tagsaroy oqadi. Tagsaroyning kungay beti qari lalmi (el shunday ataydi), qiblasi suvot – tayoq suqsang barg yozadi. Zamoni charxifalak bo‘lib ketgan bu kunda qozi ham, mirshab ham, do‘xtir ham tish-tirnog‘i bilan yerga tarmashgan. davomi…
«Bahriniso xola sanatoriyga borib dam olib qaytibdi. Yana qayerga deng, naq Toshkentning o‘ziga emish. Nomiyam, til qurg‘ur kelmaydi, Semichkami, Semashkami, ishqilib shunga o‘xshash bir narsa. Ilgari paytlarda u yerda faqat diriktirlar, rayko‘mlar dam olar ekan. Zamonaning zayli bilan dorulomon zamonlar davomi…
Sumbulaning sokin saharida Xo‘jakent qishlog‘ining tub-kindigidagi quyoshga yuz tutgan mo‘jazgina kulbadan chiqib kelgan qariya avvaliga dala hovlisini bir aylanib keldi. So‘ng hovli yonidan oqib o‘tadigan zilol jilg‘ada yuz-qo‘lini yuvdi. O‘choqboshiga borib, odatdagidek qumg‘onda choy qaynatishga tutindi. Uning oltmish besh davomi…
Bomdoddan keyin uyquni “to‘ldirish” ilinjida to‘lg‘anib yotardim. Mana, uch haftadirki, dala hovlidaman, lekin izga tusholmayapman: hamon milk azobi; yurak tez urishi, uyqusizlik tinkamni qurityapti. Muolajalar nafini sezmayapman. Tog‘bag‘ri, buloq suvlari, musaffo havo ham jonimga oro kirmoqchi emasday. Lekin bundan-da zo‘rroq davomi…