Bayram tongi edi. Uning hayot talato‘plaridan ozurda ko‘nglida qandaydir iliqlik, mo‘jazgina bir nur bor ediyu, lekin bu bolalik, yoshlik paytlaridagi xursandliklarga sira o‘xshamas, allaqanday g‘am, anduhga yo‘g‘rilgandi.Oldingi bayramlar juda g‘aroyib, bu kunlarni u juda zoriqib kutar, evaziga bir olam shodlik davomi…
Otaboy qiridan bir bo‘z yigit baqirdi:“No‘mon akanikiga to‘yga… To‘ydan keyin kurash bo‘ladi”. Elomon shoterakning tagini mo‘ljalga olib, bolta urarkan, ko‘nglidan o‘tkazdi: “Elkamni yerga bosadigan chiqsa, boshqa kurash tushmayman. O‘tgan to‘ydagi chalayonbosh yetadi. Endi yigit bormi, meni otadigan”. U dastani changallab, davomi…
Qissaning to‘liq matnini saqlab oling.
Afg‘on Soat millari tungi ikkilarga yaqinlashganda, “dardi tamomila ko‘ndalang kelgan” hisobotimizga so‘nggi nuqtani qo‘ydik. – Yana ikki soatdan keyin tong otadi, – dedim o‘zimni oromkursiga tappa tashlar ekanman. – Hisobotidan ham o‘rgildim! Bir kun kechroq bersak, osmon uzilib yerga tushmasdi. davomi…
— Tushlik tugay deb qoldi-ku?! — dedi eshikdan bosh suqqan Akbarali. — Haliyam ishlab o‘tiribsizmi?Uning odati shunaqa — avval, eshikni mushuk tirnagandek, sekin chertadi. So‘ng javobni kutib o‘tirmay, qiya ochib, siyrak sochli boshini suqadi. Tirjayadi. Bundan sholg‘omdek qip-qizil yuzidagi qalin davomi…
«Sanam momoni bilasizmi?» deb so‘rasam, afsus ma’nosida bosh chayqaysiz. Ajablanadigan joyi yo‘q. Bugun uni o‘zi tug‘ilib o‘sgan go‘sha– Qashqadaryo viloyati, Chiroqchi tumanidagi Ko‘kdala qishlog‘ida ham ko‘pchilik tanimaydi. XX asrning mashhur shoiri Nozim Hikmat aytganidek, «qo‘shnisidan boshqa hech kim tanimaydigan» bir davomi…
Ro‘zg‘orda Qosimning zimmasiga muhim missiya yuklangan. Missiyaning muallifi va rahbari… Kim bo‘lardi? Xotini-da. Yakshanba kuni nonushtadan keyin u qo‘liga «Tafakkur» jurnalining yangi sonini olib, shippagini mehmonxonaga qaratib sekin «shippillatayotgan» edi, oshxona tomondan o‘z postida doim sergak va hushyor ayolning: -Yana uxlamoqchimisiz? davomi…
Donolar, aql-farosating bo‘lmasa, eshak bozoriga dallol ham bo‘lolmaysan, deb bejiz aytishmagan ekan. — Sabzi bizning Qo‘qonda bir yarim ming, Toshkentda besh yuz so‘m ekan! Surxondaryodan keladi-da!Cho‘ntak quruq, «Na qildim men, jamolingdan judo qilding…» deb yurgandim, bu gapni eshitgach, joyimda o‘tirolmay davomi…
1— Kelin yo‘q! Eshitayapsizlarmi, kelin hech qayerda yo‘q!— Adolatning qizi qochib ketibdi! 2Onalarining qirqi chiqqan kun edi.To‘rt-besh chinni lagani, kosalari, o‘ntacha choynagi, yigirmatacha piyolasini bir tugunga tugib ko‘tardi.— Enam “Men o‘lsam chinnilarim senga qoladi”, deb vasiyat qilgan edi, — dedi davomi…
— Qobilbek tomorqasini sotarmish.Bu yangilikni eshitgan Tolibjon ota oromini yo‘qotdi. — O‘zimizning mahalla, — dedi, — toshiyam, kesagiyam o‘zimizniki. Chetdan biror kishi kelib qoshiq solmasligi kerak. Qariyaning yuragida shunday xohish uyg‘ondi. Ana shu tuyg‘u asta-sekin butun vujudini qamrab oldi. Xudoga davomi…