YaXShI XOTIN – Muxtorjon, nima gap? Uyda janjal bo‘ldimi, deyman?– Xotin bilan yana ozgina janjallashdik-da, oqsoqol.– Janjal qildingmi yo kelinni urdingmi?– Shu, tili chayon. Gap qaytarganida og‘zi yopilmaydi. Shunga urdim.– Urganingda xotining ko‘chaga qochdimi yo uyga kirdimi?– O‘zini darrov uyga davomi…
I Ishxonadan “Mehribonlik uyi”ga jo‘natishdi. To‘g‘rirog‘i, bosh muharrir suratkash bilan borayotgan ekan, meni ham qo‘shib olishdi. Tushunarli, demak, bitiklar kaminaning zimmasida… Shinamgina, ikki qavatli bino ekan. Serdaraxt hovlisi katta. Kechagi tongotar choyxona bazmdan so‘ng boshim yorilay deb turgandi. Ammo bir davomi…
Sovuq boshlanayotganidan bo‘lsa kerak, choyxonada har doimgidan ham odam gavjum. Doimiy tanda qurganlardan tashqari, endi issiq kunlarda dala-dashtda ish bilan andarmon bo‘lib yurganlar ham yumushlarini tugatib, uyda zerikkanlaridan esnab-esnab ko‘chaga chiqishadi-da, birin-ketin choyxonaga kirib kelaverishadi. Ular dastlab ichkaridagi tutun va davomi…
U ulug‘ daryo sohilidagi mangu bahor mamlakatida qishni, qorni sog‘inib, odamlarga yaxshilik qilish orzusida yashardi. Yuragida yaxshilikka tashnalik hissi juda kuchli edi, shu bois Yangi yil arafasida orzularini haqiqatga aylantirmoqchi bo‘ldi.Qorni och, boshi aylanardi. Bandargohdagi bir qahvaxonaga kirdi, taomnomaga uzoq davomi…
Xat qisqa va zardali edi — “Oyto‘ldi enang og‘ir yotibdi. Joni uzilmasdan kel!”— bunaqa dag‘al jumlalarni faqat ammam yozdirishi mumkin, boshqa hech kim. Pashshaning qanotiday keladigan shu bir parcha qog‘ozda ham Oyto‘ldi enamga nisbatan bir umr tark etmagan ta’na-yu dashnomini, davomi…
Jovli XUShBOQQA bag‘ishlanadi! …-chi yilda ikkinchi kursda o‘qirdim. Sentyabrning malham havosidan simirib, kerishib uyg‘ondim va bugun birinchi soat dars yo‘qligini yoqimli his bilan esladim. Ijara xonamizda mendan boshqa hech kim yo‘q — bolalar darsga ketishgan.…yuvinib, taranib, oppoq, o‘zimga yarashgan, yelkasiga davomi…
Sokin tun…. Ovozi pastlatib qo‘yilgan radiodan taralayotgan maxzun kuygina bu xonadonda hayot davom etayotganini anglatardi. Qo‘shni uydan quloqqa chalinib turadigan g‘ala-g‘ovurlar ham bugun tinch. Goh-gohida issiq o‘rnida miriqib uxlayotgan bolaning g‘ingshishi jimlik pardalarini yorib o‘tardi-yu yana tin oladi. Qani u davomi…
Munisxon ushbu dargohda ish boshlaganida endigina institutni bitirib qaytgan edi. Atigi ikki yilgina to‘quvchilik tsexida texnolog bo‘lib ishladi, oradan bir oy o‘tgach, turmushga chiqdi. Qo‘shni tumanga kelin bo‘lib tushdi. O‘shanda eri Salohiddin poytaxtdagi yirik banklardan birida hisobchi bo‘lib ishlar, uyga davomi…
“Bu voqea juda qadimda bo‘lgan ekan. Podsholaru qullar zamonida, tinimsiz urushlar vaqtida…O‘z mamlakatidagi qirg‘inlardan bezor bo‘lgan bir odam boshqa yurtga ketishga qaror qilibdi va yolg‘iz yo‘lga chiqibdi. Sababi oilasi, bola-chaqasi bosqinlar paytida halok bo‘lishgan ekan. Ko‘p mashaqqatlar chekib olis yo‘lni davomi…
Muxlisa nima qilishini bilmasdi. Uy to‘la mehmonu yeru ko‘kka sig‘maydi. Betoqatlanib u yoqqa chiqdi, bu yoqqa kirdi. Ammo sira o‘ziga qo‘nim topolmasdi. – Muxlis, mehmonlarga qarasang-chi? Buncha ko‘chaga ketaverasan? Bor, anovi uyda o‘tirganlarga sho‘rva solishsin, ayt. – Eri Abdumalik nimadandir bezovta davomi…