O‘lmasoy opamning aziz xotirasiga bag‘ishlayman Muqaddima Bahor tog‘larning ustlaridan to nigoh yetmas olislardagi yaylovlargacha yastanib ketgan bepoyon kengliklarni sanoqsiz rangu tus, shaklu qiyofadagi anvoyi gul-chechaklar bilan bezaydi, shamollar qatida islarini, gulchanglarini va urug‘larini ko‘tarib uchib, boshqa yerlarga sochadi, turli-tuman qushlar davomi…
Axsidan kelgan mash’um xabar nafaqat podshoh xonadoni sohiblarini, balki Andijon ahlining ham ko‘ngillariga mahzunlik solib qo‘ydi.Ko‘k yuziga qora parda tortilganday, Andijon osmonida yulduzlar ham ko‘rinmay qoldi… Go‘yo butun Farg‘ona mulki o‘zining baland himmatliq va ulug‘ doiyaliq podshohiga aza tutayotganday edi.Xufton davomi…
Birinchi qism Teshikmozor qishlog‘i Andijondan yursangiz Poytuqqa kiraverishda… Qishloqning nomi nega Teshikmozor deb hayron bo‘lmang. Buning o‘tmish bilan bog‘liq asosli sabablari bor. Izohi, endi, alohida mavzu.Teshikmozorning, men sizga aytsam, har bir fuqarosi hangoma. Ayniqsa, Otash xobboni va Bo‘tash gupir bilan davomi…
Yurak ham charchadi, aql-chi toldi,Manzilga yetishga ozgina qoldi… Halovat istagan yurak to‘xtadi.Turmush tashvishlari bilan band yurak halovat bilan jimgina xayrlashdi.Em ignasiga dori tortayotgan hamshira qariyaning qotib qolgan qorachig‘ini ko‘rdi-yu, barmoqlari titrab ketdi. Og‘ir-og‘ir nafas olayotgan bemorning birdaniga jimib qolishi vujudida davomi…
Bozor avjida. Birov bilan birovning ishi yo‘q – har kim o‘z yog‘iga o‘zi qovurilib yotibdi. Xaridor chorlayotgan sotuvchilarning yuzi issiq tandirga bosh suqqan novvoynikiga o‘xshaydi – bari bir xil tusda, go‘yo foyda atalmish zahar-zaqqumning achchig‘i yuzaga urganday…Rasta oralab yurish – davomi…
Onam Menglixol Xoliyor qiziga bag‘ishlayman. QATNAShUVChILAR: MANGUQUT – oltmish besh-etmish yoshlarda.TONGYoRUG‘ – birinchi qismda yigirma-yigirma besh, ikkinchi qismda qirq-qirq besh yoshlarda.KUNYoRUG‘ – birinchi qismda yigirma-yigirma besh, ikkinchi qismda qirq-qirq besh yoshlarda.YoLG‘IZ MERGAN – Tongyorug‘ning o‘g‘li. O‘n sakkiz yoshda.MANGUHAYoT – Kunyorug‘ning qizi. davomi…
(Turmush kechinmalari) BOShLOV Xo ishoning, xo ishonmang, yozayotg‘onimda tirik edim.Gulmat ShOShIY Og‘zingga kelganini gapiraverma, esingga kelganini yozaver.Kulkul afandi Yozsammi, yozmasammi?Yozmasam, o‘zimni o‘zimdan haydab yashayotgandekman. Shuni his qila boshlashim bilanoq yuragim siqiladi. Yozsam, o‘zim uchun ham, ba’zi-birovlar uchun ham qanchalar og‘riqli davomi…
Zokir Qodirovich aqlli, obro‘li odam. Lekin u xotini Gulbahorning doim kuyunib aytadigan «Hozir odamlar oyog‘i bilan emas, tili bilan yuradi», degan gapini bir o‘zimda sinab ko‘ray deb g‘aroyib «eksperiment»ga qo‘l urdi. Yakshanba kuni do‘sti Olimbeknikidagi ziyofatda bo‘lib qaytarkan, uyiga yuz davomi…
Boshliq qo‘ng‘iroq qilganda jiringlaydigan, xodimlar unga «soqov» deb nom qo‘ygan telefon «sayraganda» xonadagilar bir-biriga xavotirlanib qarashdi. Rangi quv o‘chgan Nusratbek telefon go‘shagini asta ko‘tardi. Qabulxona kotibasining ovozi eshitildi:— Sizni Toir Tursunovich so‘rayaptilar. Zudlik bilan huzurlariga kirar ekansiz.Qo‘rquvdan qo‘llari qaltiragan Nusratbek davomi…
Abduhamid aka dorixona ochdi. Qishloqqa kerak-da. Turgan-bitgani — savob… Qolaversa, xotindan bir-ikki so‘mni yashirib qo‘ysa ham bo‘ladi…Lekin ko‘p o‘tmay, aka dorixonasini butkul berkitdi. Hatto darchasini g‘isht bilan urib, suvab ham tashladi. Sababini so‘rasam, sirka hidlaganday ijirg‘anib gapirib berdi: — Dorixona davomi…