Ўлмасой опамнинг азиз хотирасига бағишлайман Муқаддима Баҳор тоғларнинг устларидан то нигоҳ етмас олислардаги яйловларгача ястаниб кетган бепоён кенгликларни саноқсиз рангу тус, шаклу қиёфадаги анвойи гул-чечаклар билан безайди, шамоллар қатида исларини, гулчангларини ва уруғларини кўтариб учиб, бошқа ерларга сочади, турли-туман қушлар давоми…
Ахсидан келган машъум хабар нафақат подшоҳ хонадони соҳибларини, балки Андижон аҳлининг ҳам кўнгилларига маҳзунлик солиб қўйди.Кўк юзига қора парда тортилгандай, Андижон осмонида юлдузлар ҳам кўринмай қолди… Гўё бутун Фарғона мулки ўзининг баланд ҳимматлиқ ва улуғ доиялиқ подшоҳига аза тутаётгандай эди.Хуфтон давоми…
Биринчи қисм Тешикмозор қишлоғи Андижондан юрсангиз Пойтуққа кираверишда… Қишлоқнинг номи нега Тешикмозор деб ҳайрон бўлманг. Бунинг ўтмиш билан боғлиқ асосли сабаблари бор. Изоҳи, энди, алоҳида мавзу.Тешикмозорнинг, мен сизга айтсам, ҳар бир фуқароси ҳангома. Айниқса, Оташ хоббони ва Бўташ гупир билан давоми…
Юрак ҳам чарчади, ақл-чи толди,Манзилга етишга озгина қолди… Ҳаловат истаган юрак тўхтади.Турмуш ташвишлари билан банд юрак ҳаловат билан жимгина хайрлашди.Эм игнасига дори тортаётган ҳамшира қариянинг қотиб қолган қорачиғини кўрди-ю, бармоқлари титраб кетди. Оғир-оғир нафас олаётган беморнинг бирданига жимиб қолиши вужудида давоми…
Бозор авжида. Биров билан бировнинг иши йўқ – ҳар ким ўз ёғига ўзи қовурилиб ётибди. Харидор чорлаётган сотувчиларнинг юзи иссиқ тандирга бош суққан новвойникига ўхшайди – бари бир хил тусда, гўё фойда аталмиш заҳар-заққумнинг аччиғи юзага ургандай…Раста оралаб юриш – давоми…
Онам Менглихол Холиёр қизига бағишлайман. ҚАТНАШУВЧИЛАР: МАНГУҚУТ – олтмиш беш-етмиш ёшларда.ТОНГЁРУҒ – биринчи қисмда йигирма-йигирма беш, иккинчи қисмда қирқ-қирқ беш ёшларда.КУНЁРУҒ – биринчи қисмда йигирма-йигирма беш, иккинчи қисмда қирқ-қирқ беш ёшларда.ЁЛҒИЗ МЕРГАН – Тонгёруғнинг ўғли. Ўн саккиз ёшда.МАНГУҲАЁТ – Кунёруғнинг қизи. давоми…
(Турмуш кечинмалари) БОШЛОВ Хо ишонинг, хо ишонманг, ёзаётғонимда тирик эдим.Гулмат ШОШИЙ Оғзингга келганини гапираверма, эсингга келганини ёзавер.Кулкул афанди Ёзсамми, ёзмасамми?Ёзмасам, ўзимни ўзимдан ҳайдаб яшаётгандекман. Шуни ҳис қила бошлашим биланоқ юрагим сиқилади. Ёзсам, ўзим учун ҳам, баъзи-бировлар учун ҳам қанчалар оғриқли давоми…
Зокир Қодирович ақлли, обрўли одам. Лекин у хотини Гулбаҳорнинг доим куюниб айтадиган «Ҳозир одамлар оёғи билан эмас, тили билан юради», деган гапини бир ўзимда синаб кўрай деб ғаройиб «эксперимент»га қўл урди. Якшанба куни дўсти Олимбекникидаги зиёфатда бўлиб қайтаркан, уйига юз давоми…
Бошлиқ қўнғироқ қилганда жиринглайдиган, ходимлар унга «соқов» деб ном қўйган телефон «сайраганда» хонадагилар бир-бирига хавотирланиб қарашди. Ранги қув ўчган Нусратбек телефон гўшагини аста кўтарди. Қабулхона котибасининг овози эшитилди:— Сизни Тоир Турсунович сўраяптилар. Зудлик билан ҳузурларига кирар экансиз.Қўрқувдан қўллари қалтираган Нусратбек давоми…
Абдуҳамид ака дорихона очди. Қишлоққа керак-да. Турган-битгани — савоб… Қолаверса, хотиндан бир-икки сўмни яшириб қўйса ҳам бўлади…Лекин кўп ўтмай, ака дорихонасини буткул беркитди. Ҳатто дарчасини ғишт билан уриб, суваб ҳам ташлади. Сабабини сўрасам, сирка ҳидлагандай ижирғаниб гапириб берди: — Дорихона давоми…