Balki eshitgan chiqarsiz, tog‘amizning ismi G‘azanfar. Supraqoqdisiga mehri bo‘lakchamidi, rahmatli bobomiz uni azza-bazza dabdaba otiga mindirib, erinmay, allanechuk maroq bilan nomini juftlab «Muhammad G‘azanfar» deb atardi. Bunday sharafga munosib ko‘rilgan farzandga muomala ham, tabiiyki, o‘zgacha bo‘ladi: kenja bolam, sen je, davomi…
Ushbu hikoyaning dastlabki nomi «Do‘ppi» edi. Shunday she’ri borligini eslabmi, uni Muhammad Yusufga bag‘ishlamoqchi bo‘ldim. Asarning sarlavhasi o‘zgargach esa, shoir nomi bilan yonma-yon turishi xunukroq tuyulib, fikrimdan qaytdim. Ajabo…Bugun hikoyani suyukli inimning unutilmas xotirasiga bag‘ishlamoqdaman.Muallif O‘zbekning xonadonidan do‘ppi topilmasa-ya!— Mana, davomi…
Ushbu hikoya qirq yil kechikib yozildi. Yigit umriga teng shu yillar mobaynida u necha martalab qog‘oz qoralagan bo‘lsa-da, hech ko‘ngli to‘lmas, nimadandir uyalar, ikkilanar, istihola qilardi.Bolaligida yozning jazirama kunida ro‘y bergan voqealar xotirasida muhrlanib qolgan, unga sira tinchlik bermasdi.Oradan ko‘p davomi…
Bu xonadonda g‘aroyib marosim bo‘lmoqda edi. Ma’rakaga qo‘y so‘yilgan, mulla aytilgan va barcha qarindosh-urug‘, tanish bilishlarga xabar qilingan edi. Hovlilar chinniday tozalangan, katta qozonda qo‘yning kalla pochchalari va o‘pkasi vaqirlab qaynab, hushbo‘y xid taralardi. Mahallaning katxudo xotinlari non-cho‘raklarni yoyib, endi davomi…
Temir yo‘l va avtomobil yo‘llari kesishgan ovloq vokzal binosi ustida sahroninig quyoshi asta-sekin bota boshlagan edi. Atrofda qalin kiyingan xotinlar turli oziq-ovqatlar, gazaklar va sabzavotlar sotib o‘tirishardi. Sabzavotlar olisroqdan kelgan ko‘rinadi, negaki shimol taraflarda sabzavotlarninig yetishtirish muammo edi. Hali qorong‘i davomi…
Eshniyoz chol erta uyg‘onadi. Namozini o‘qib, mol-hollarga qaraydi-da, choyini ichib maktab tomon jo‘naydi. Unga yo‘lda saharxez kishilar duch keladi. Cholning qayoqqa otlanganini ko‘rib-bilib turgan bo‘lishsa-da, salom berib, ko‘ngil uchun so‘rashadi:— Ishgami, Eshniyoz ota?— Ishga.— E, yashang.— Ermak-da.— Nimasini aytasiz.Eshniyoz chol davomi…
Turon va Eron qo‘shinlari o‘rtasida afsonaviy Maroqand ostonasida bo‘lib o‘tgan shiddatli jang-jadallar, nihoyat, turonliklarning g‘alabasi bilan yakunlandi. Eronliklar jang maydonini tashlab qochdilar. Nechog‘li yengilmas, qudrati cheksiz bo‘lmasin, turonliklarda qochganni quvish, yerda sulayib yotganni urish odati yo‘q! Qochgan qochdi, urush balosi davomi…
Biydek dala. Oppoq qor. Achchiq izg‘irin. Bu dunyoda xas-xashakka qirg‘in kelganmi, nima balo! Tumshug‘ingni to ko‘zinggacha muzdek qorga botirib titkilaysan, ahyon-ahyonda tarashadek qotib ketgan kakrayu yantoq poyalari tilingga ilashadi, xolos. Na ta’mi bor, na bir maza-matrasi. Topilganiga shukur qilib, ikki davomi…
O‘zbekdek o‘ziga o‘zi g‘alva orttirib, o‘z qobig‘iga o‘z ixtiyori bilan o‘ralib, kundalik tashvishlarga ko‘milib yashaydigan xalq bu olamda tag‘in bormi ekan?! Har bir o‘zbekning boshida bir dunyo tashvish – dunyo tashvishi: uylanish, o‘g‘il-qizlarni o‘stirib-undirish, ularga sep yig‘ish-uy qurish, keyin uzatish-uylantirish, davomi…
Er yuzida haq va adolatni qaror toptirish yo‘lida butun G‘arbu Sharq, jumladan, Arabistonu Hindiston, Eronu Turon tuproqlarini egallab, kuni kecha Isfijob bilan O‘trorni zabt etgan Iskandar Zulqarnayn qo‘shini favqulodda shujoat bilan Yassi qal’asi tomon ot surdi. Qal’aga taxminan o‘n chaqirimcha davomi…