Одамзод охир замон ҳақида кўп чўпчаклар тўқиган. Охир замон бўлса, эр ёрилиб, Яъжуж-Маъжуж чиқиб келармиш, унинг калласи олтита, қўли ўн иккита бўлармиш, дуч келган нарсани ямлаб ютармиш, одамлар учар гиламларда учармиш, дунёнинг бу чаккасидан туриб у чаккасини кўриб турармиш. Буларнинг давоми…
Халқимизда “Фалокат оёқ остида” деган ибора бор. Бу тўғри, албатта. Кундалик ҳаётимизда шундай кутилмаган воқеалар рўй берадики, одам уни ўша заҳоти идрок қилолмайди, кейин уйига бориб, бўлган воқеани эслаб кула бошлайди, бошқаларга ҳам кула-кула бу воқеани гапириб беради. Ҳожи деган давоми…
Яратган бандасини лойдан бино қилганида, бир пайт келиб, унинг бандага айланиб кетишини ҳисоб-китоб қилиб қўймаган бўлса керак. Шундан ҳамма жойни изм-измлар босиб кетди. Аввал бандитизм пайдо бўлди, кейин банда ўртасида келишмовчиликлар келиб чиқиб, анархизм юзага келди, кейин вандализм, капитализм, империализм, давоми…
Қадим замонларда бир подшо ҳардамхаёллик касалига мубтало бўлган экан. Шунинг учун хаёлига келган ҳар хил гапларни гапириб юбораверар экан. Унинг донишманд вазири ҳар бир гапини оқиллик билан тузатиб турар экан. Кунлардан бирида подшо аллақайдан келган элчиларни қабул қиладиган бўлипти. -Подшоҳим, давоми…
Жомсўз яхши нарса-да. Бир-бирингни мақтайсан, ҳамду санолар айтасан, кўпроқ ичиб қўйсанг, кўнглинг бузилиб кўз ёш тўкиб оласан. Жомсўзни айниқса гуржилар боплайди. “Я випю за твой гроб, сделанний из дуба и которий толко вчера посадили”, -дейди. Яҳё Тоғада ҳам анча-мунча жомсўзлар давоми…
…Отабек чойхонанинг авлоқ хонасида бўза ичаяпти. Ҳофиз нола қилаяпти. У чалғувчини ёнига имлайди. -Қайси куйни чалишни буюрадилар, Бек? -Билсангиз, ҳайдалиш, ажралиш куйини чалингиз… -Бундай куй борлигини биринчи бор сиздан эшитишим… -Билмасангиз, билганингизни чалингиз… Отабек тўғри айтган экан, ҳайдалиш куйи бор давоми…
Одатда халқимиз ҳар бир ҳолатга, ҳаракатга нисбат бериб гапиради. Хуш келибсиз, қадамингиз қутлуғ келсин, дуо дўстдан, дейди. Дуо ўқиса, қадам етди, бало етмасин, дейди. Тижорат мақсадида Тошкентдан йўлга чиққан савдогар ярим тунда Бухорога кириб борипти. Меҳмонхонага борса, жой йўқ, масжидга давоми…
Бир одамнинг учта ўғли бор экан. Пайғамбар ёшига етганидан кейин у художўйликка астойдил берилипти. Барча мол-мулки, уй-жойларини уч фарзандига тақсимлаб берипти. Масжидга борипти, чойхонага чиқипти, у ўғлиникида бир ҳафта, бу ўғлиникида бир ҳафта яшаб умргузаронлик қилиб юрипти. Аввалига бу ўғилларига давоми…
Олимларнинг тадқиқотларига қараганда инсон ўз умри давомида миясининг 6 фойизинигина ишлатаркан холос. Қолган 94 фоизи экилмаган қўриқ, ҳувиллаган дала! Ҳой, даланг бўш ётибди-ку, бирор нарса экмайсанми, демайди ҳеч ким. Чунки ўша гапни айтадиган одамнинг ҳам даласи ҳувиллаб ётипти. Ҳа, келинг, давоми…
Қадим-қадимдан, мезазой эрасими, неолет ёки полеолет даври, тош асри, бронза асридами, бундан қатъий назар одамзод табиат олдида ожиз қолганида қўрқувдан турли хил афсоналар, эҳромлар яратган, нималаргадир сиғиниб, паноҳ излаган. Жамиятдаги тарихий эврилишлар даврида шундай жараён юз беради. Одамлар ғайри табиий давоми…