Тоғам Ўктам Тожи ўғлига бағишладим! Шумхабар бемаҳал овул оралаган бўридай хаёлим ва ҳаётимни остин-устун қилиб юборди. Қўрада ҳуркиган қўйлар орасида совлиқни йўқотган қўзидай нима қиларимни билмай қолгандим. Ер ўқидан чиқиб кетгандай эди. Ҳаммаси эрталабки соат саккизда дўхтирлар қўлимга қандайдир қоғоз давоми…
Мирвали ўзини куйганлардан ҳисоблайди. Сирдош дўсти Умрзоқ ундан ҳол-аҳвол сўраганда: «Билмайин босдим тиканни, тортадирман дардини», деб лутфан жавоб берди. Бу, унинг: «Салиманн синамай уйланиб қўйдим, энди умрим азобга қолди», — дегани эди. Дўстининг бундай жавоби Умрзоққа эриш туюлди шекилли, кулди-да: давоми…
Ёши катта одамнинг ҳайқирганини биров кўрганми? Йўқ, суюниб ёки кимнидир чақириб қичқиришини назарда тутмаяпман. Ғалаба ҳайқириғи ҳам эмас, чунки умрим давомида зафар ҳайқириқларини эшитмадим. Кўзлаган мақсадига эришган инсонлар эса… тўсатдан кўзларидан ёши дувиллаб оқиб, “Ўзингга шукр” дея пичирлашларинию дуога қўл давоми…
Ёмғирли, лой кун эди. Қашқарнинг Сажия ва Ҳамидия мадрасалари қаршисида ҳунармандлар, бўзчилар, мокичилар, тақачилар йиғилишган, кимдир бошига бир сават патир кўтариб тирикчилик важҳи сотишга йўл олган, бошқаси рутубатдан намланган арпа тўла қоплар олдида ўтирар, от минган ёки яёв, найза-ю қилич давоми…
Бир неча кундан бери сафардаман. Ҳаво исиб кетди. Юмушларимни битириб бугун уйимга қайтмоқдаман. Тонг саҳардан ёмғир ёғиб, теваракни топ-тоза қилиб ювиб қўйди. Гилос билан ўрикнинг етилмаган оч-яшил мевалари йилтираб товланади. Уйимни, болаларимни соғинганман. Ҳар куни телефонда гаплашамизу бир нимамни йўқотиб давоми…
— Буни қара-я, қиз бола тез улғаяди десалар, ишонмасдим. Мана, Нигорагина ҳам куёвга лойиқ бўлибди, уйига совчилар келибди, — деб она бир коса овқатни кўтарганча сўрига яқинлашди. Юрагида “қўшни уйга келганлар совчи эмас, шундоқ, меҳмонлар бўлса-чи” деган умид учқунланиб турган давоми…
Зайнаб енги узун кўйлагини ҳилпиллатиб издиҳомдан қайтар экан, маҳалла гузаридан чиқиб келаётган оқ рангли “Нексия”ни кўриб юраги шиғиллади. Кўчани шитоб босиб ўтиб тор йўлакка қисилди. Машина ўтиб кетгачгина йўлида давом этди. Кета-кетгунча юраги тўлиқиб, кўзларидан ёш қуйилди. Уйига келгач қўлидаги давоми…
Чала қолдирган шеърини тонгда тугаллаб, устидан бир ўқиб кўнгли тўлган шоирдан бахтлироқ одам топилмаса керак. Дамир сўнгги мисрани субҳидамда кашф қилди. Тўғри, у шоир эмас. Лекин у — ошиқ. Ахир ҳамма ошиқ — шоир, ҳамма шоир ошиқ эмасми? Бу ҳолига давоми…
Неча кундан бери ичи ғаш. “Нима қилсам экан?” – деган савол уни қанча вақтдан бери қийнайди. Эрталаб уйдан қандай чиққанини билмади. Эри кеча оқшом ҳам уйга келмади. Ўғли шамоллаб қолган чоғи, қув-қув йўталди, овқатдан номига тотинган бўлиб, беҳол ётиб олди. давоми…
“Рассом ва табиат” кўргазмаси май ойи охирларида очилди. Иброҳимнинг асарлари олдида санъатсеварлар тўпланишди. Уни суратга олишди, радио, телевизор орқали бериладиган суҳбатга тортишди. У бошқа рассомларнинг асарларини ҳам кўриб, зални айланиб чиққанда хориж ваколатхоналаридан келганлар қуршаб олишди. – Менга асарларингиз ёқди, давоми…