МУҚАДДИМА Бундан анча вақт олдин бухоролик бир киши билан учрашиб қолиб, бу шаҳарнинг қанақалигини сўраган эдим, у шунчалик мақтов сўзларини айтдики, ўша пайтдан бошлаб бу шаҳарни зиёрат қилишни кўнглимга тугиб қўйдим. Бу йил ниҳоят ниятимга етдим. Бухоро сафарига отландим. Шаҳарга давоми…
— Она! Нечунгина йиғлайсан? Бугун саодатга эришдик, яна қайғурасанми? Бугун ўз тилагингга етишдинг, кўз ёшларингни тўкадирсанми?Эмди қайғурмоқ чоғи битди, йиғламоқ палласи йўқ бўлди, роҳат кунларинг етишди, онам!
Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг қилган ғазотларидан бири тугагач, бир мусулмон хотин тушиб қолган ярадорларни излаб топмоқчи бўлди: ўликлар орасига кирди. У ён-бу ённи излар чоғда “Оҳ… сув!..” деган бир товуш эшитди. Бир ярадор мусулмоннинг сувдонини кўрди.
Ташқарида ёввойи шамол чираниб гувиллайди. Деразага яқин бўй чўзган қора гилос шода-шода меваларини ҳовучида сиқимлаганча шохларини олиб келиб, ойна юзларига урмоқни кўзлайди. Шаштидан қайтадими, кетига бош олиб, кафтларини кенг ёзади. Мевапари марвариддек товланиб кетади. Шу дафъа еру кўкни бир-бирига ургудек давоми…
(Кулги ҳикоя) Кеч қолган бозорчилардан бир тўдаси отларига шўх-шўх қамчи бериб кўчадан ўтгач, камқатнов кўчанинг кўпда увалиб етмаган йирик чанглари ҳар томонни булутдек босди. Шундан кейингина масжид жиловхонасида* ўлтурганлар кўзларини юмдилар. «Туркистон вилояти газети»ни* уларга ўқиб бераётган Мулла Шамсиддин ҳам давоми…
Шунинг билан тараққий қилиб бўлурми? Ҳали кун буткул ётиб кўрунмай кетгани йўқ эди. Ҳали биз турған тўрт ёғи баланд деволлик қалъа каби ҳавлига хийла қоронғи тушуб қолған бўлса-да, ёнимиздағи масжиднинг қари, қулоч етмас қайрағочининг учида куннинг бир қучоқ қадар шуъласи давоми…
(«Пилта сават ҳикояси»дан) – Потишхон, қумғонингиз қайнадими? – Салайбуш, яқинлашиб қолди. – Ҳали энди ёқалашиб келаётибдир денг. – Эндиёқ мушлашиб кетадир шу деганингизга! Эгачиси Фотима ўчоқ бошида қумғон қайнатиб, синглиси Солиҳа сўрида ўрунларни йиғиб туриб бир-бирларига пичинг отишиб ҳазил қилишар давоми…
(Фарғона ҳаётидан) – Ҳаҳ, Тангримга шукур-аҳ, ухлаб кетди! – деди ва эски тўшаклар орасида тўлуб-тошиб ухлаб ётқан боласиға она муҳаббати билан узоқ-узоқ тикилиб қарағандан кейин: – Жиндак мизғиб олай! – деди ва бошини секингина болишға қўйди. Бу каттагина бир қишлоқда давоми…
Зайнаб кампир бир нарсадан чўчуб уйғонди. Оппоқ ойдин, ой кампир ётқан сўричанинг қоқ ўртасидан унда-мунда, битта-яримта учраган оқ булутларни ёруб шошуб ўтуб борар эди. Кампир у ёқ-бу ёғиға яхшилаб қараб ойдинда ҳеч бир қора-мора учратмагандан кейин яна болишға бошини қўйди. давоми…
Қорабайир Болалигимда юз берган бир воқеа ҳали-ҳануз ёдимда. Ўшанда мен ёзги таътилни тоғда, йилқичи бобомнинг қишлоғида ўтказган эдим. Бобом бир куни бизга йилқини қайтариб келишни буюрдилар. Маҳмуджон иккаламиз отларимизга яйдоқ миндик-да, “ким ўзар” қилиб чоптириб кетдик. Тезда йилқи ўтлаб юрган давоми…