ЎЗБЕКИСТОН ҚАЙДАДУР? Лондонга келганимдан кейин дастлаб қиладиган ишим банкка бориб ҳисоб рақами очиш эди, шу сабаб эрта турдим. Меҳмонхонанинг чоғроқ ошхонасида нонушта қилиш учун ҳаммадан биринчи бўлиб тушибман. Йўқ, бу китобларда ўқиганим, киноларда кўрганим анъанавий инглиз нонуштаси эмасди: столда инглизлар давоми…
I …Энди бу зот ҳам уламодан бири эди. Ўз аҳли тарафидан варасатул-анбиё қаториға киритилган учун мертуқ-сертуқларнинг фалон-туганига қулоқ солувнинг ҳам лузуми йўқ эди. Йигирма беш-ўттуз йилни мадраса тупроғи ялаб ўткарган бир кишини, табиий, бизда уламо қаториға киргузмай ҳол йўқ. Ҳам давоми…
Теётр рисоласи Туркистон маишатидин олинган тўрт пардалик фожиъа ЎЙНОВЧИЛАР:Солиҳ — 25 яшар, куёв бўладурған йигит.Абдураҳим — 45 яшар, Солиҳнинг амакиси.Файзибой — 50 яшар, Солиҳнинг қайнотаси.Домла-имом — 50 яшар.Элликбоши — 35 яшар, янги фикр.Бой — 45 яшар, Солиҳга пул беручи, ижарахўр.Раҳима давоми…
Тўрт ўртоқ тўпланишиб, полизга етиб келгунимизча шом бўлди. Бу ерда биринчи қилган ишимиз: эндигина маза инган уч-тўрт сапчани тарс-турс ёриб еб олдик. Едигу ичимизга титроқ кирди. Дийдираб апил-тапил чайлага чиқдик-да, кўрпа-тўшакларга ўрандик.Мана, энди сал илиб, бошимизни кўрпадан чиқарганча жимир-жимир юлдузларга давоми…
(“Болалигим кўчаларида” туркумидан) Август охирлаяпти. Ҳадемай тўйлар мавсуми бошланади.Тўй ажойиб нарса-да, айниқса, никоҳ тўйлари… Ҳамқишлоқ акалардан бирортаси уйланадими ё опалардан қай биттаси эрга тегадими, фарқи йўқ, ишқилиб кўчаларимиздан “ёр-ёр” айтиб, гурра-гурра куёвнавкарлар ўта бошласа бас, этларим ғалати-ғалати жимирлаб, бир ерда давоми…
– Ҳеч қандай айбим йўқ, ўртоқ бошлиқ. Умрим бўйи чумолига зиғирча озор берган бўлсам ўлай агар. Унинг ўзи мени шунга мажбур қилди.– Ёзинг деди, – терговчи буйруқ билан, дағдағали оҳангда.– Нимани?.. – таажжубланиб сўради у.– Бор гапни. Бўлиб ўтган воқеаларни давоми…
Узоқнинг иши қийин-да. Ҳеч бунақа бўлади деб ўйламаганди. Отасининг сўнгги дамларида ёнида туролмади. Акаси билан укаси ҳар қалай бошида бўлишди. Иссиқ-совуғига қарашди. Охирги сўзларини, насиҳатларини эшитишди. У бўлса… ҳеч киммас, ўзига ўзи шундай баҳо берарди: кимга керак бунақа обрў… ўйлаган давоми…
Уят бўлса ҳам очиғини айтай: севиб қолдим. Аввалига ўзим ҳам ичимни жунбушга келтирган туғённи бепарвогина, оғзимни очиб ухлаб ётганимда кириб олган бешиктебратар бўлса керак, деб иккиланиб юргандим. Йўқ. Унақа эмас экан. Уни бошида ўзим ҳам танимаганимдан афсусдаман. Бу нақ севгининг давоми…
Борлиқ бир силкиниб ёниб ўчгандай бўлди. Ер юзини булут қоплади. Шивалаб ёмғир ёғар, атроф жавонибдаги жимликни томчиларнинг шитир-шитири-ю, дарёнинг даҳшатли шовиллаб ўқишигина бузарди. Жониворлар аллақачон ин-инларига кириб кетишган, вақт ҳам алламаҳал бўлган эди. Дарё бўйидаги ҳарсангтош устида соч-соқоли оқарган, ёши давоми…
Эрталабдан ота-боланинг ўртасидан оламушук ўтди.— Эсингни йиғ, бола! Бунақанги ишларга ҳали ёшлик қиласан.Аслида-ку, Олтмишбой ака бунақа гапларни шу бугун эшитаётгани йўқ: эсини танибдики ўзича бир иш қилолмайди.— Гап битта, неварангнинг тўйига тойчоқ оборасан, тамом вассалом!Умрзоқ отадан ёшини сўрасангиз: “От йили давоми…