1. IShXONADAGI KO‘RGAZMA Asror Valiyevich ishning odami. Bugungi yumushni ertaga qo‘ymay, jon–jahdi bilan tirishib ishlaydiganlar toifasidan. U idorasiga kelib taqaladigan yuzlab muammolarning kalavalarini qo‘lida mahkam ushlab turadi. Bu kalava chuvalib–chuvalib, ado bo‘lgunga qadar zinhor–bazinhor ko‘zdan qochirmaydi. Dasturlangan allaqanday mashinaday bir davomi…
Men bir ojiz tomchiman, ammo yuragimda ummon sog‘inchi yashaydi. Mavlono Rumiy TUShDAN OLDINGI VOQEA Ovoz keldi! Ovo-o-oz!.. Eshityapsizmi, g‘oyibdan bir ovoz keldi! Dunyolarni to‘ldirib emas, yo‘q, balki yo‘l kabi uzun, yo‘l kabi sirli-sehrli ovoz keldi. Baqirgan emas, shivirlagan ovoz! Lekin davomi…
Qish bo‘lishiga qaramay biron marta yolchitib qor yog‘madi. Bir-biriga ikki tomchi suvdek o‘xshash qishloq uylari. Mo‘risidan uziq-yuluq tutun chiqayotgan uy derazasidan bir necha kun oldin ota-onasini ko‘rgali shahardan kelgan yigirma besh yoshlardagi yigit hovlini kuzatyapti. Ancha yillardan beri shovqinli, shoshqin davomi…
“Momobuloq” turkumidan Dasht. Har yer-har yerda pastqamgina loysuvoq uylar. Uzoqlarda faqat qo‘y-qo‘zilaru uyur-uyur otlar ko‘zga tashlanadi. Goh-gohida oqbosh va yantoqni erinibgina chaynayotgan tuyalarning o‘kirigi eshitiladi. – Tezroq yur, – deydi onam u yoq-bu yoqqa olazarak bo‘layotganimni ko‘rib. – Bu turishda davomi…
“Bir bor ekan, bir yo‘q ekan…” Uf-f… buncha qiyin ish ekan bu!.. Ertak to‘qish va uni qog‘ozga tushirish bu qadar og‘ir, bu qadar mushkul yumush ekanligini xayoliga keltirmagan Oydin qizaloq, mana, necha kundirki, “bir bor ekan, bir yo‘q ekan”dan nariga davomi…
Katta Chaqil tog‘i orasidagi barloslarning Sarkenti ovulida dunyo bino bo‘lgan kuni tug‘ilgan durkungina o‘g‘il bolaga Jumaqul deb ism qo‘ydilar. Xuddi o‘sha yili Sarkentidan judayam uzoqda olti oy sovuq izg‘irin bo‘ladigan mintaqada jamiki yo‘qsillar birlashib katta to‘ntarish qilishgan ekan. O‘sha to‘ntarishning davomi…
Insonlar yashaydigan manzillardan olisdagi tog‘lar boshiga yoqqan qorlarni sarsari shamol to‘zg‘itadi. Zarralarini to‘zon qilib o‘ynaydi, qishning oqish samosiga to‘ng‘oq quyosh ko‘tarilib, och qizil alangalar hosil qiladi. Kimdir u tog‘larda qor to‘zoniga, shamolga yo egasiz bir qabrga aylanib ketishni orzulaydi. Oppoq davomi…
Qishlog‘imizning bor yerida katta-kichik gujum daraxtlari o‘sib yotadi. Maktabga borayotib, yo‘l bo‘yi, bu sershox va ulkan daraxtlarga otamning ham qulochi yetmasa kerak deb o‘ylardim. O‘tsam ham, qaytsam ham daraxtlar bilan salomlashib, o‘zimcha so‘zlashaman. Bir safar odatdagidek, ularga kundaligimdagi “besh” bahoni davomi…
Keyingi paytda Xolov o‘z familiyasi haqida ko‘p o‘ylaydi. Shu paytgacha e’tibor bermagan ekan. Bunga hamxonasi – Shohidaning shamasi sabab bo‘ldi. Shu desangiz, yuzidagi chaqaloq tirnog‘iday xolga qo‘li beixtiyor borib kelaveradigan bo‘lib qoldi. Bir gal suhbatlashib turishganida Shohida qo‘lini deyarli uning davomi…
Senga qanday jannat yaratib berardim, bilmaysan. F.M.Dostoyevskiy Kelinchak o‘z erini murakkab va siyqa bir kitobni o‘qiyotganday mashaqqat bilan, ba’zan adashib, gumonsirab, rashk qilib o‘qirdi. Biroq oxir-oqibatda hammasiga qo‘l siltab loqayd va beparvo bo‘lib qolardi: erini endi ko‘ngli istamay, ming marta davomi…