Qulman Ochilov 1957 yili Qashqadaryo viloyatining Ko‘kdala tumanida tug‘ilgan. 1983 yili Toshkent davlat universitetining (hozirgi O‘zbekiston Milliy universiteti) jurnalistika fakultetini tamomlagan. 1999 yili “O‘zbekiston Respublikasida xizmat ko‘rsatgan jurnalist” unvoni bilan taqdirlangan. Taniqli publitsist, adib, tarjimon.
“Jaydari falsafa”, “Soy sohili”, “Barakali yigit”, “Omonat va matonat”, “Gardan va gardun” kabi kitoblari chop etilgan. Asarlari qardosh tillarga tarjima qilingan. Ernest Xeminguey, Gabriel Garsia Markes, Ivo Andrich, Ryunoske Akutagava, Simon Karmiggelt singari atoqli adiblarning asarlarini o‘zbek tiliga o‘girgan.
Afg‘on Soat millari tungi ikkilarga yaqinlashganda, “dardi tamomila ko‘ndalang kelgan” hisobotimizga so‘nggi nuqtani qo‘ydik. – Yana ikki soatdan keyin tong otadi, – dedim o‘zimni oromkursiga tappa tashlar ekanman. – Hisobotidan ham o‘rgildim! Bir kun kechroq bersak, osmon uzilib yerga tushmasdi. davomi…
— Tushlik tugay deb qoldi-ku?! — dedi eshikdan bosh suqqan Akbarali. — Haliyam ishlab o‘tiribsizmi?Uning odati shunaqa — avval, eshikni mushuk tirnagandek, sekin chertadi. So‘ng javobni kutib o‘tirmay, qiya ochib, siyrak sochli boshini suqadi. Tirjayadi. Bundan sholg‘omdek qip-qizil yuzidagi qalin davomi…
«Sanam momoni bilasizmi?» deb so‘rasam, afsus ma’nosida bosh chayqaysiz. Ajablanadigan joyi yo‘q. Bugun uni o‘zi tug‘ilib o‘sgan go‘sha– Qashqadaryo viloyati, Chiroqchi tumanidagi Ko‘kdala qishlog‘ida ham ko‘pchilik tanimaydi. XX asrning mashhur shoiri Nozim Hikmat aytganidek, «qo‘shnisidan boshqa hech kim tanimaydigan» bir davomi…
Ro‘zg‘orda Qosimning zimmasiga muhim missiya yuklangan. Missiyaning muallifi va rahbari… Kim bo‘lardi? Xotini-da. Yakshanba kuni nonushtadan keyin u qo‘liga «Tafakkur» jurnalining yangi sonini olib, shippagini mehmonxonaga qaratib sekin «shippillatayotgan» edi, oshxona tomondan o‘z postida doim sergak va hushyor ayolning: -Yana uxlamoqchimisiz? davomi…
Toshlarga bitilgan dostonlar Azaldan har bir yurtning o‘z me’moriy timsollari bor. Masalan, O‘zbekiston deganda xorijliklar avvalo Samarqand, Xeva va Buxorodagi qadimiy minoralarni ko‘z oldiga keltirsa, Amerika dastavval Ozodlik haykali shaklida namoyon bo‘ladi, Frantsiyani bo‘lsa Eyfel minorasisiz tasavvur etish qiyin. Misrning davomi…
Avtoinspektorlar ham anoyi emas, radar apparatini daraxt shohlari orasiga tiqib, o‘zlari panada poylab turishadi. Ko‘pchilik haydovchi bu hilvat va ravon yo‘lda mashinasining gazini bosishi tayin. Ko‘chaning boshida paydo bo‘lgan sariq “Jiguli” ham tezlikni shunday shitob bilan oshirdi. Daraxtlar orasidan barvasta davomi…
Er qo‘lini xotinining yelkasiga qo‘yib:– Onasi? – deydi. – Onasi? Ayol ko‘zlarini zo‘rg‘a ochadi. – Onasi, chiroqni yoqib yubor. Ayol turib, so‘ridan tushadi va nima qilarini anglay olmay, uyquli ko‘zlari bilan eriga qaraydi. -Nima dedingiz, dadasi? -Chiroqni yoqasanmi, degandim. Ayol ayvonning oq devoridan ko‘zga elas-elas davomi…
Bu voqeani men otamning eski oshnasi To‘ra cho‘pondan eshitganman. To‘ra cho‘pon deganimiz o‘zbekdan ham ko‘ra Bosfor bo‘ylarida yashovchi turklarga ko‘proq o‘xshab ketadi – oq-sariqdan kelgan, barvasta, ko‘zlari moviy, shop mo‘ylovli. Ammo o‘zi g‘irt o‘zbek. Buni shundan ham bilsa bo‘ladiki, boshi davomi…
Necha haftalardan buyon mayin yomg‘iru yengil shabadalardan o‘zga ne’matini tuhfa etolmagan qish o‘sha kuni qishligini qildi. Tunda boshlangan bo‘ron kunduzi ham ko‘z ochirmadi. Ko‘cha-ko‘yni qalin, og‘ir nam qor qopladi – yurish qiyinlashib qoldi. Ulkan shaharga parokandalik oralaganday bo‘ldi. Biz odatda davomi…
Avtobusda yurgan kishi har xil odamni ko‘radi, teshik quloq – har xil gaplarni eshitadi. Mening oq “GAZel”da o‘z joyim bor: eng oxirgi qatordagi, eng chekka deraza oldidagi, qora chiybaxmal sirilgan o‘rindiq. Yo‘lning boshida o‘tiramanu oxiridan ikki bekat berida tushaman. Maza. davomi…